Menopauza a oczy – poradnik dla kobiet
Menopauza to etap życia, w którym stopniowo zmniejsza się produkcja hormonów związanych z płodnością. W organizmie kobiety zachodzi wówczas wiele zmian mających wpływ na samopoczucie i zdrowie. Narząd wzroku również może odczuwać negatywne skutki przekwitania. W tym artykule wyjaśniamy co wspólnego ze wzrokiem ma menopauza i w jaki sposób można sobie radzić z problemami.
Jak menopauza wpływa na oczy i wzrok?
- Czy menopauza ma wpływ na oczy?
- Suchość oczu – jeden ze skutków menopauzy
- Menopauza a prezbiopia
- Soczewki kontaktowe w kontekście menopauzy
- Menopauza a soczewki kontaktowe – co radzą specjaliści?
- Profilaktyka chorób oczu w okresie menopauzy
Czy menopauza ma wpływ na oczy?
Wpływ menopauzy na oczy nie jest oczywisty, a dolegliwości z tym związane są pomijane w ogólnikowej dyskusji. Jednak okuliści zwracają uwagę, że zjawisko to ma duże znaczenie. Do zmniejszonego wydzielania żeńskich hormonów płciowych – estrogenu i progesteronu – dochodzi zwykle między 45. a 50. rokiem życia, ale nie ma tu sztywnych granic. Na układ hormonalny i proces przekwitania ma wpływ wiele czynników – predyspozycje genetyczne, tryb życia, sprawność fizyczna, więc menopauza może rozpocząć się wcześniej lub później z różnych przyczyn. Lekarze szacują, że cały proces trwa przeciętnie około 10 lat.
Spadek progesteronu i estrogenów w organizmie objawia się m.in. pogorszeniem elastyczności skóry, uderzeniami gorąca, wahaniami nastroju i osteoporozą (zmniejszenie masy układu kostnego). Mniej zauważalne jest natomiast pogorszenie ostrości widzenia oraz mniejsze wydzielanie łez – naturalnego nawilżacza oczu. Spadek estrogenów ma też związek z nadwrażliwością na światło.
Suchość oczu – jeden ze skutków menopauzy
Szereg zmian hormonalnych sprawia, że gruczoły Meiboma (nazywane też gruczołami tarczkowymi) odpowiadające za produkcję łez, ulegają zanikowi. Wynika to z faktu, że w gruczole łzowym znajdują się receptory estrogenowe. Spadek hormonów prowadzi do zmian w syntezie składników filmu łzowego. W efekcie oczy są gorzej nawilżane, to objawia poprzez:
- zaczerwienienie i podrażnienie oczu
- pogorszona ostrość widzenia
- wrażenie piasku pod powiekami
- pieczenie oczu
- światłowstręt
To wszystko prowadzi do uciążliwej dolegliwości zwanej zespołem suchego oka. Doświadcza go ok. 30% kobiet w okresie okołomenopauzalnym i 60% kobiet po menopauzie. A to właśnie stabilność filmu łzowego jest fundamentem prawidłowego funkcjonowania gałek ocznych i ochrony przed bakteriami. Wilgotne środowisko jest niezbędne dla rozwoju komórek nabłonka rogówki i spojówki. Jak sobie radzić w tej sytuacji? Suchość oczu, która jest konsekwencją menopauzy, należy łagodzić za pomocą kropli do oczu.
Lekarze zauważyli też, że istnieje związek między menopauzą a częstszą zapadalnością kobiet na choroby autoimmunologiczne. Te schorzenia mogą objawiać się m.in. upośledzeniem funkcji gruczołów łzowych. Najczęściej w tym kontekście wymienia się zespół Sjögrena, który jest utożsamiany z suchością oczu, choć problem jest bardziej skomplikowany.
Zaburzenia odporności i brak prawidłowego nawilżenia oczu, oznaczają skłonność do nawracającego zapalenia spojówek i zapalenia rogówki. Menopauza zwiększa też częstotliwość występowania orbitopatii.
Menopauza a prezbiopia
Prezbiopia (inaczej – starczowzroczność) to wada, która rozwija się u ludzi po czterdziestce i w każdej kolejnej dekadzie życia może się pogłębiać. Istotą problemu jest utrata elastyczności soczewki oka, przez co znacznemu osłabieniu ulega akomodacja. Objawia się to trudnością dostosowania ostrości widzenia na różne odległości.
Choć prezbiopia nie jest związana bezpośrednio ze zmianami hormonalnymi, to jest problemem towarzyszącym starzeniu, a zaburzenia widzenia u kobiet w okresie menopauzy zwykle stają się bardziej uciążliwe.
Soczewki kontaktowe w kontekście menopauzy
Korzystałaś dotychczas z soczewek kontaktowych, a zaczęłaś odczuwać skutki związane z suchością oczu? Nie musisz rezygnować z tej wygodnej metody korekcji wady wzroku. Dla osób zmagających się ze starczowzrocznością przeznaczone są soczewki progresywne. Pamiętaj, że regularne badania wzroku to podstawa! Skonsultuj ze swoim optometrystą, czy w Twoim przypadku wskazana jest zmiana soczewek.
Suchość oczu również nie wyklucza noszenia soczewek. Warto zwrócić uwagę na właściwości konkretnych produktów, ponieważ soczewki kontaktowe mają różny poziom uwodnienia.
W naszym sklepie optycznym znajdziesz szkła kontaktowe o maksymalnie wysokim poziomie wilgotności. Soczewki EyeLove Fresh wykonane są z materiału hydrożelowego, który cechuje się 78% uwodnieniem.
Wraz z wiekiem, a więc właśnie w trakcie i po menopauzie, zwiększa się ryzyko zaćmy i zwyrodnienia plamki żółtej. To choroby okulistyczne występujące głównie u seniorów. Aby zmniejszyć niebezpieczeństwo wystąpienia tych schorzeń, należy chronić wzrok przed szkodliwymi czynnikami. Jednym z nich są promienie UVA i UVB.
Czy istnieją soczewki z filtrem UV? Tak, to doskonały sposób na zabezpieczenie wrażliwych struktur oka przed promieniowaniem ultrafioletowym. Korzystanie z takich soczewek zmniejsza prawdopodobieństwo wielu schorzeń okulistycznych i patologicznych zmian.
Łączenie soczewek kontaktowych i okularów przeciwsłonecznych jest jak najbardziej wskazane. Dzięki temu możesz też dodatkowo chronić przed słońcem delikatną skórę wokół oczu.
Menopauza a soczewki kontaktowe – co radzą specjaliści?
Biorąc pod uwagę kwestie związku menopauzy i zdrowia oczu, optometryści mają kilka wskazówek dla kobiet, które chcą nosić soczewki kontaktowe, nie tracąc komfortu:
- Korzystaj z nawilżających kropli do oczu
- Wybieraj soczewki o wyższym stopniu uwodnienia
- Regularnie badaj wzrok
- Unikaj wielogodzinnej pracy przed komputerem
- Nie przeciążaj oczu długotrwałym korzystaniem z urządzeń ekranowych
- Dbaj o zdrowy sen
- Regularnie pij wodę by nawadniać organizm
Warto również zwracać uwagę na produkty używane do pielęgnacji soczewek. Wśród płynów EyeLove znajdziesz preparaty zawierające hialuronian sodu i hypromelozę. Taki skład o wiele lepiej chroni soczewki przed wysuszeniem i utrzymuje optymalny poziom nawilżenia. Przy skłonności do podrażnień i alergii zalecane są także płyny bez konserwantów.
Profilaktyka chorób oczu w okresie menopauzy
Starzenie się organizmu może zwiększać ryzyko wielu problemów zdrowotnych. Niektóre z ich, takie jak cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze, mają bardzo negatywny wpływ na funkcje wzroku. Dlatego ogromnie ważna jest ogólna dbałość o kondycję, zdrowa dieta dostarczająca niezbędne witaminy i w miarę możliwości aktywność fizyczna.
>> Sprawdź dlaczego luteina jest ważna dla wzroku.
Pamiętaj, by zgodnie z zaleceniem specjalisty wykonywać systematyczne badania okulistyczne. Wczesne wykrycie nieprawidłowości zawsze zwiększa szanse pomyślnego wyleczenia bez powikłań.
Pewną alternatywą, która pomaga złagodzić objawy menopauzy i utrzymać poziom estrogenów i progesteronu w organizmie, jest hormonalna terapia zastępcza. Jeśli jesteś zainteresowana tą metodą – skonsultuj się ze swoim lekarzem.
Okulista na NFZ – jakie badania możesz wykonać?
Źródła:
- P. Garcia-Alfaro, S. Garcia, I. Rodriguez, C. Vergés, Dry eye disease symptoms and quality of life in perimenopausal and postmenopausal women [w:] Climacteric: The Journal of the International Menopause Society 2021 Jun;24(3) (dostęp: 1.08.2025).
- T. Peck, L. Olsakovsky, S. Aggarwal, Dry Eye Syndrome in Menopause and Perimenopausal Age Group [w:] Journal of Mid-Life Health 2017 Apr-Jun;8(2) (dostęp: 1.08.2025).
- J. Brandt, R. Priori, G. Valesini, D.L. Fairweather, Sex differences in Sjögren’s syndrome: a comprehensive review of immune mechanisms [w:] Biology of Sex Differences volume 6, Article number 19/2015 (dostęp: 1.08.2025).
- D. A. Schaumberg, J. E. Buring, D. A. Sullivan, M. R. Dana, Hormone replacement therapy and dry eye syndrome [w:] JAMA 2001 Nov 7;286(17) (dostęp: 1.08.2025).
Absolwentka Politechniki Wrocławskiej na kierunku Optometria oraz wielu kursów branżowych. Specjalizuje się w badaniu refrakcji wzroku oraz kontaktologii, czyli dobieraniu soczewek kontaktowych miękkich. Od ponad 10 lat pracuje w branży związanej z korekcją wzroku jako optometrysta pracujący w gabinecie. Pomaga pacjentom przeprowadzając badania wad refrakcji, dobierając okulary oraz soczewki kontaktowe.
