Irydologia - sposób na niekonwencjonalną ocenę stanu zdrowia
Irydologię zalicza się do medycyny alternatywnej. Ma ona swoich gorących zwolenników i jednocześnie istnieje też wiele kontrowersji na jej temat. Znana od czasów antycznych – irydologia funkcjonowała w Babilonii, Egipcie, Chinach, Tybecie wielu innych krajach. Czy stan zdrowia człowieka można ocenić na podstawie badania oczu? Sprawdźmy co mówi na ten temat współczesna nauka.
Czym jest irydologia? Aktualizacja: 8.08.2025
- Irydologia – co to jest
- Na czym polega irydologia?
- Jak działa mapa irydologii?
- Stosunek medycyny konwencjonalnej do irydologii
- Irydologia w opinii lekarzy
Irydologia – co to jest
Irydologia (nazywana także irydodiagnostyką) to niekonwencjonalna metoda diagnozowania stanu zdrowia w oparciu o wygląd tęczówki oka. Zwolennicy tej koncepcji uważają, że analiza przebarwień i zmian struktury tej części oka pozwala wykryć nieprawidłowości w funkcjonowaniu narządów wewnętrznych oraz predyspozycje do chorób.
Historia irydologii jest bardzo ciekawa. Wiemy, że starożytne kultury w różnych rejonach świata traktowały ją bardzo poważnie. Powrót zainteresowania irydologią nastąpił w XIX wieku. W różnych krajach europejskich badacze zgłębiali charakterystykę ludzkiej tęczówki, tworząc mapy irydologiczne.
Na początku XX wieku zaczęło się ukazywać na ten temat czasopismo Iriscorrespondens. W 1951 założono Organizację Irydologów, a kilka lat później niemiecki naukowiec Rudolf Schnabel, wydał obszerną pracę na temat irydologii.
Na czym polega irydologia?
Według założeń irydologii poszczególne obszary tęczówki odpowiadają określonym organom lub układom w ciele człowieka. Różne zmiany w strukturze, barwie czy uwidaczniające się plamy na tęczówce mają – według irydologów – świadczyć o zaburzeniach w danej części organizmu.
Irydolodzy używają specjalnych map tęczówki (tzw. irydogramów). Są to schematy, które pokazują, gdzie znajdują się obszary będące odpowiednikiem organów, np. serca, nerek. Do badania używa się lupy, lampy szczelinowej lub specjalnego aparatu fotograficznego.
Irydodiagnostyka jest nieinwazyjna i bezbolesna. Polega jedynie na obserwacji wyglądu tęczówki i analizie zmian w odniesieniu do map irydologicznych. Rzekome zmiany w postaci np. czarnych kresek mogą świadczyć o problemach z przemianą materii, zmiany na krawędziach tęczówki wskazują na choroby reumatyczne. Zmiany barwy mogą być świadectwem zmian w sposobie odżywiania. Szare lub zielone oczy według teorii irydologicznej wskazują na problemy trawienne i kumulację toksyn.
Sprawdź też >> jak cukrzyca wpływa na wzrok
Jak działa mapa irydologii?
Irydologia dzieli tęczówkę (inaczej dla oka prawego i lewego) na około 60–90 sektorów – niektóre mapy, jak mapa Bernarda Jensena, zawierają nawet do 166 stref (80 dla prawego oka, 86 dla lewego). Każda część przypisana jest konkretnemu narządowi: np. dolna część tęczówki koło godziny 6:00 – obszar nerek i układu moczowego, część górna – głowa i mózg, środkowa – wątroba, trzustka, płuca itp.
Celem irydologa jest odczyt plam, przebarwień, linii i włókien na tęczówce, a następnie odwołanie się do mapy w celu wyjaśnienia domniemanego stanu narządów.
Irydolodzy interpretują m.in. ciemne plamy jako rzekome nagromadzenia toksyn lub uszkodzenia. Białe smugi to oznaki zapalenia lub nadczynności danego organu.
Stosunek medycyny konwencjonalnej do irydologii
Irydologia nie jest uznawana przez medycynę jako wiarygodna metoda diagnostyki. Koncepcja ta nie ma naukowych podstaw, a badania prowadzone w tym zakresie nie potwierdziły rzetelności założeń irydologii. Przeciwnicy irydologii wskazują na brak korelacji między zmianami w tęczówce a rzeczywistym stanem zdrowia pacjenta.
Choć irydolodzy twierdzą, że trafność ich diagnoz wynosi 80%, to badania kliniczne tego nie potwierdzają. W 2005 roku przeprowadzono testy z udziałem pacjentów z rozpoznanymi nowotworami. Na 68 chorych irydolog postawił prawidłową diagnozę dla zaledwie trzech osób (co mogło być też dziełem przypadku, bo badanie proponowało 5 możliwych odpowiedzi).
Irydologia w opinii lekarzy
Wyniki badań irydologów nie pokrywają się i wydają się być raczej losowe. Lekarze traktują irydologię jako pseudonaukę, która może prowadzić do fałszywego poczucia bezpieczeństwa lub niepotrzebnego niepokoju o zdrowie. W niektórych krajach stosuje się irydologię jako element medycyny alternatywnej, jednak wyłącznie w formie wspomagającej, nie diagnostycznej.
Od czego zależy kolor oczu? Od zawartości melaniny, która jest uwarunkowana genetycznie. Nieprawidłowości są oczywiście możliwe, a jedną z nich w kontekście chorób okulistycznych, jest barwnikowe zwyrodnienie siatkówki.
Współczesna nauka (o ile doskonalsza i bogata w precyzyjne narzędzia, w porównaniu do XIX-wiecznych) nie potwierdza skuteczności irydologii jako metody diagnostycznej. Struktura tęczówki jest stabilną cechą rozwojową i nie ulega zmianom wskutek chorób – jej analizowanie jako odzwierciedlenie stanu narządów nie ma podstaw biologicznych.
Sprawdź też >> okulista na NFZ – jakie badania można wykonać?
Źródła:
- K. Münstedt, S. El-Safadi, F. Brück, M. Zygmunt, A. Hackethal, H.R. Tinneberg, Can iridology detect susceptibility to cancer? A prospective case-controlled study [w:] Journal of Alternative and Complementary Medicine 2005 Jun;11(3) (dostęp: 8.08.2025).
- R. Lazarus, Iridology Claims to Detect 10 Conditions [w:] Optometrist Network (dostęp: 8.08.2025).
- A. Barden, Can iridology really detect health conditions by analyzing the iris? [w:] All About Vision October 12. 2022 (dostęp: 8.08.2025).
- S. Novella, Iridology [w:] Science-Based Medicine 2011, December 21 (dostęp: 8.08.2025).
- S. Barrett, Iridology is nonsense [w:] Quackwatch.org, November 9, 2015 (dostęp: 8.08.2025).
Absolwentka Politechniki Wrocławskiej na kierunku Optometria oraz wielu kursów branżowych. Specjalizuje się w badaniu refrakcji wzroku oraz kontaktologii, czyli dobieraniu soczewek kontaktowych miękkich. Od ponad 10 lat pracuje w branży związanej z korekcją wzroku jako optometrysta pracujący w gabinecie. Pomaga pacjentom przeprowadzając badania wad refrakcji, dobierając okulary oraz soczewki kontaktowe.
