Światłowstręt – jakie są jego przyczyny?

Światłowstręt, czyli nadwrażliwość na światło, daje bardzo uciążliwe objawy. Czasem pojawia się jako objaw towarzyszący innym problemom zdrowotnym. O czym może świadczyć światłowstręt i jak łagodzić jego objawy?

Co trzeba wiedzieć o światlowstręcie?

• Na czym polega światłowstręt?
• Objawy światłowstrętu
• Światłowstręt – przyczyny
• Światłowstręt w ciąży? To się zdarza
• Światłowstręt u dzieci
• Leczenie światłowstrętu
• Domowe sposoby na światłowstręt

Na czym polega światłowstręt?

Światłowstręt nie jest chorobą, lecz zjawiskiem, które może pojawić się w różnych sytuacjach. Inną często używaną nazwą tego problemu jest fotofobia. Polega to na nadwrażliwości na światło. Reakcją człowieka, którego dotyka światłowstręt, jest odruchowe mrużenie powiek, osłanianie oczu ręką.

Objawy światłowstrętu

Nadwrażliwość na światło powoduje silny dyskomfort i utrudnia funkcjonowanie. Osoby doświadczające światłowstrętu mają problem z normalnym widzeniem, a to uniemożliwia prowadzenie samochodu, pracę i wykonywanie codziennych czynności.

Najczęstsze objawy światłowstrętu:

- łzawienie
- ból gałek ocznych
- ból głowy w strefie czoła
- pieczenie
- uczucie podrażnienia oczu
- niewyraźne widzenie
- dyskomfort zarówno wobec światła naturalnego i sztucznego

Światłowstręt – przyczyny

Przyczyny wystąpienia światłowstrętu mogą mieć różne źródła. Większość ludzi miała z nim do czynienia z powodu atropiny – kropli podawanych w celu rozszerzenia źrenicy przy badaniu wzroku. W tym przypadku jesteśmy uprzedzeni przez lekarza o skutkach działania preparatu, a światłowstręt trwa nie więcej niż kilka godzin. Inne leki wykorzystywane przez okulistów podczas badań i zabiegów, to cyklopentolat, fenylefryna i tropikamid.

Niejednokrotnie fotofobia jest zjawiskiem współtowarzyszącym stanom zapalnym oka. Oto najczęstsze choroby, które między innymi powodują światłowstręt:

- zespół suchego oka – schorzenie spowodowane niedostatecznym wydzielaniem filmu łzowego;

- jaskra – choroba okulistyczna związana ze zbyt wysokim ciśnieniem wewnątrzgałkowym. Objawia się łzawieniem, bólem oka i zaburzeniami w postrzeganiu wrażeń świetlnych. Dotyczy to także jaskry wtórnej;

- zapalenie spojówek – wywołane alergią lub zakażeniem. Wraz ze światłowstrętem pojawia się zaczerwienienie, bolesność, łzawienie i wydzielina ropna;

- zapalenie twardówki;

- zapalenie rogówki – wywołane infekcją lub spowodowane urazem mechanicznym lub owrzodzeniem;

- zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej;

- zapalenie opon mózgowych – występujące wraz ze sztywnością karku, gorączką, bólem głowy i pleców;

Światłowstręt może być sygnałem innych problemów zdrowotnych. Mniej lub bardziej związana z funkcjonowaniem wzroku – przedłużająca się nadwrażliwość na słońce lub światło sztuczne, powinna skłonić nas do bacznego przyjrzenia się własnemu zdrowiu.

Światłowstręt może mieć związek z:

- migreną oczną,
- niedoborem witaminy B2,
- nieprawidłowym działaniem tarczycy (i spowodowanym przez to wytrzeszczem oczu),
- udarem mózgu,
- nowotworem układu nerwowego.

Witamina B2 ma bezpośredni wpływ na prawidłowe działanie wzroku. Niedobór tego ważnego składnika może zaburzać widzenie i objawiać się właśnie jako światłowstręt. Dlatego trzeba dbać o dobrze zbilansowaną dietę, w które znajdują się składniki bogate w witaminy dobre dla wzroku.

Oprócz powyższych przyczyn światłowstrętu, warto nadmienić, że fotofobia może towarzyszyć grypie i odrze. Objawy ten jest spotykany także w przypadkach zakażenia wścieklizną i włośnicą. Światłowstręt jest objawem charakterystycznym również dla zatrucia alkoholowego.

Przyczyną światłowstrętu może być także oparzenie słoneczne oczu. Zbyt długa ekspozycja i bezpośrednie narażenie oczu na promienie słońca bez odpowiedniej ochrony przed UV, może wywołać ból, pieczenie i zaczerwienienie oczu.

Światłowstręt w ciąży? To się zdarza

Czy światłowstręt może być spowodowany ciążą? Owszem, jest to możliwe. Światłowstręt w ciąży może być wywołany przez zmiany w układzie hormonalnym i w metabolizmie. Nadwrażliwość na światło u ciężarnych może mieć związek ze zmianami w gospodarce wodnej organizmu.

Wraz z fotofobią możliwe jest odczuwanie przez ciężarną suchości i podrażnienia oka. Te przyczyny światłowstrętu są przejściowe i z reguły mijają po porodzie. Warto jednak skonsultować u specjalisty objawy światłowstrętu w ciąży.

Światłowstręt u dzieci

Światłowstręt u dzieci jest wywoływany dokładnie tymi samymi czynnikami, co u dorosłych. Najczęściej przyczyną fotofobii u dzieci jest zapalenie spojówek. W przypadku maluchów problemem może być fakt, że dziecko samo nie potrafi zakomunikować tego co odczuwa. Dlatego warto zwracać uwagę na zachowanie naszej pociechy, takie jak odwracanie się od oświetlonych przestrzeni, odruchowe zasłanianie twarzy.

Mrużenie oczu u dziecka to jeden z symptomów, który może świadczyć o światłowstręcie. Jeżeli zauważymy niepokojące reakcje – warto jak najszybciej umówić się na wizytę i lekarza. Badanie wzroku u dzieci i niemowląt pozwoli ustalić przyczyny nadwrażliwości na światło.

Leczenie światłowstrętu

Światłowstręt, jak wspomnieliśmy na początku, sam w sobie nie jest chorobą. Leczenie światłowstrętu jest podejmowane po zdiagnozowaniu właściwej przyczyny dolegliwości i pod tym kątem podejmuje się działania. Konieczne jest przeprowadzenie dokładnych badań wzroku. Jeśli okulista nie znajduje przyczyny fotofobii – potrzebna jest współpraca z lekarzami innych specjalizacji, m.in. z neurologiem. Dowiedz się więcej o neurologicznych zaburzeniach widzenia.

Domowe sposoby na światłowstręt

Domowe sposoby na światłowstręt to przede wszystkim działania minimalizujące ryzyko wymienionych chorób. Aby uniknąć zapalenia spojówek i stanów zapalnych oka, niezwykle istotna jest higiena i prawidłowe nawyki.

Częste mycie rąk, stosowanie kropli nawilżających do oczu, unikanie kontaktu dłoni i oka – te drobiazgi pomogą uniknąć problemów z nadwrażliwością na światło. A najprostszym sposobem złagodzenia objawów światłowstrętu jest noszenie okularów przeciwsłonecznych.
 

 
Bibliografia

1. D. Pojda – Wilczek, Światłowstręt – diagnostyka różnicowa (dostęp: 28.02.2023).
2. J. Kański, A. Kubicka-Trząska, Choroby infekcyjne oczu, Wydawnictwo Medyczne Górnicki, Wrocław 2021.
3. W.M. Leitman, Diagnostyka i postępowanie w chorobach oczu, red. M. Misiuk-Hojło, Wydawnictwo Medyczne Górnicki, Wrocław 2017.
4. A. Prusiński, Neurologia praktyczna, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1998.
5. M. H. Niżankowska, Okulistyka - podstawy kliniczne, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2007.