Makulopatia oka – co to oznacza?
Makulopatia w okulistyce jest pojęciem, które odnosi się do schorzeń plamki żółtej – najważniejszego dla sprawności wzroku obszaru siatkówki. Objawy związane z makulopatią są dość charakterystyczne, ale przyczyny bywają bardzo różne. Oto kompendium współczesnej wiedzy o makulopatii oka.
Co trzeba wiedzieć o makulopatii oka:
- Czym jest makulopatia oka?
- Objawy makulopatii
- Przyczyny makulopatii
- Makulopatia cukrzycowa
- Diagnostyka i leczenie makulopatii
Czym jest makulopatia oka?
Makulopatia to termin pochodzący od słowa macula, które oznacza środkową część siatkówki – plamkę. Stanowi ona obszar wyposażony w największą liczbę fotoreceptorów odbierających bodźce ze świata zewnętrznego i przekazują je do mózgu. Wszelkie zmiany i schorzenia plamki wpływają negatywnie na:
- rozróżnianie kolorów
- ostrość widzenia
- postrzeganie konturów obiektów
- widzenie kontrastów
Objawy makulopatii
Objawy makulopatii z reguły sprowadzają się do kilku najważniejszych symptomów. Część z nich można rozpoznać za pomocą testu Amslera – łatwego badania, które możesz zrobić samodzielnie w domu. Ten test ujawni zaburzenia w postrzeganiu linii prostych.
Do pozostałych objawów świadczących o makulopatii oka należą:
- ubytki w polu widzenia (mroczek centralny)
- problem z rozpoznawaniem barw
- widzenie nieostre i zamglone
- metamorfopsje
Przyczyny makulopatii
Przyczyny makulopatii bywają bardzo różne i złożone. Najczęściej pogorszenie stanu centralnej części siatkówki jest wynikiem AMD – zwyrodnienia plamki żółtej. To choroba wynikająca z postępującego starzenia się organizmu. Istotną rolę mogą tu też odgrywać niedobory witamin, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania oczu.
Makulopatię mogą spowodować także urazy oka, powikłania po zabiegach okulistycznych, skutki uboczne niektórych leków i narażenie na szkodliwe czynniki (np. promieniowanie jonizujące).
Na utratę światłoczułych komórek mogą mieć wpływ zmiany wywołane zbyt niskim ciśnieniem w oku, powstanie błon nasiatkówkowych lub wady w budowie tarczy nerwu wzrokowego.
Z kolei inne choroby, które mogą prowadzić do makulopatii, to:
- barwnikowe zwyrodnienie siatkówki
- torbielowaty obrzęk plamki
- neowaskularyzacja
- patologiczne zmiany w naczyniach siatkówki
- zapalenie siatkówki
- dystrofia siatkówki
- druzy
- choroba Stargardta
Specjaliści wyróżniają także specyficzną postać – makulopatię krótkowzroczną, która dotyka osoby z zaawansowaną wadą refrakcji przekraczającą 6-8 dioptrii i strukturalnymi zmianami degeneracyjnymi.
Makulopatia cukrzycowa
Makulopatia cukrzycowa należy do spektrum licznych konsekwencji, jakie w organizmie człowieka wyrządza cukrzyca. Choroba metaboliczna ma negatywny wpływ na wiele procesów zachodzących w ludzkim organizmie. Jednym z nich są uszkodzenia wewnętrznych struktur gałki ocznej. Ich istota jest taka sama jak w innych przypadkach.
Diagnostyka i leczenie makulopatii
Rozpoznanie makulopatii wymaga przeprowadzenia szeregu badań. Na początek okulista ocenia ostrość i pole widzenia, zdolność rozpoznawania kolorów. Dalsza diagnostyka obejmuje wewnętrzne struktury oka, czyli:
- badanie ciśnienia w oku
- badanie w lampie szczelinowej
- angiografia fluoresceinowa
Leczenie makulopatii oka zależy od pierwotnej przyczyny schorzenia. Istnieje wiele metod, które mogą zatrzymać postępujące zmiany. Bardzo ważne jest, by jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Czas w leczeniu wielu problemów ma kluczowe znaczenie.
Źródła:
- S. Kelly, Maculopathy: Causes, symptoms, types and treatment [w:] All About Vision April 27, 2022 (dostęp: 8.05.2025).
- M. J. Khan, T. Papakostas, K. Kovacsa, M. Gupta, Drug-induced maculopathy [w:] Current opinion in ophthalmology 2020 Nov;31(6) (dostęp: 8.05.2025).
- J. Kałużny, K. Zabel, P. Zabel, Makulopatia krótkowzroczna [w:] Okulistyka po Dyplomie 2021/01 (dostęp: 8.05.2025).
- Danny S. C. Ng, Leo K. Y. Chan, Timothy Y. Y. Lai, Myopic macular diseases: A review [w:] Clinical & Experimental Ophthalmology 2023 Apr;51(3) (dostęp: 8.05.2025).
- H. P. Hammes, K. D. Lemmen, B. Bertram, Diabetic Retinopathy and Maculopathy [w:] Experimental and Clinical Endocrinology & Diabetes 2023 Feb;131 (dostęp: 8.05.2025).
Absolwentka Politechniki Wrocławskiej na kierunku Optometria oraz wielu kursów branżowych. Specjalizuje się w badaniu refrakcji wzroku oraz kontaktologii, czyli dobieraniu soczewek kontaktowych miękkich. Od ponad 10 lat pracuje w branży związanej z korekcją wzroku jako optometrysta pracujący w gabinecie. Pomaga pacjentom przeprowadzając badania wad refrakcji, dobierając okulary oraz soczewki kontaktowe.
