Soczewki kontaktowe przy jaskrze i innych chorobach oczu – czy to bezpieczne?

Choroby oczu mogą wpływać na tolerancję soczewek i skuteczność ich użytkowania. Z kolei niektóre terapie okulistyczne, stosowane np. w leczeniu jaskry – zarówno farmakologiczne, jak i chirurgiczne, mogą znacząco zmieniać warunki anatomiczne i fizjologiczne powierzchni oka. W tym kontekście pojawia się pytanie: czy noszenie soczewek kontaktowych przy jaskrze i innych chorobach oczu jest bezpieczne? W niniejszym artykule przeanalizujemy najważniejsze zagrożenia, przeciwwskazania oraz sytuacje, w których soczewki mogą być nadal stosowane.

Najważniejsze informacje:

• Czym jest jaskra i jak wpływa na zdrowie oczu?
• Czy osoby z jaskrą mogą nosić soczewki kontaktowe?
• Soczewki kontaktowe a farmakologiczne leczenie jaskry
• Bezpieczeństwo stosowania soczewek kontaktowych po operacjach jaskry
• Przy jakich chorobach oczu należy unikać soczewek kontaktowych?
  • Zespół suchego oka – zaostrzenia i niewyrównane objawy
  • Infekcje oka – zapalenie spojówek i rogówki
  • Aktywne stany zapalne wewnątrz gałki ocznej

Czym jest jaskra i jak wpływa na zdrowie oczu?

Jaskra to przewlekła, postępująca choroba oczu, charakteryzująca się uszkodzeniem nerwu wzrokowego na skutek podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego. Może prowadzić do nieodwracalnej utraty widzenia, dlatego wymaga regularnego monitorowania i leczenia. Leczenie jaskry obejmuje najczęściej stosowanie kropli do oczu, zabiegi laserowe, a także chirurgię.

W związku z tym wiele osób zadaje sobie pytanie: czy można nosić soczewki kontaktowe mając jaskrę? Odpowiedź nie jest jednoznaczna i zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj leczenia, stopień zaawansowania choroby oraz stan powierzchni oka.
 

Czy osoby z jaskrą mogą nosić soczewki kontaktowe?

Tak, osoby z jaskrą mogą nosić soczewki kontaktowe, ale nie zawsze i nie w każdej sytuacji. Soczewki kontaktowe mogą bowiem wpływać na większe wahania ciśnienia wewnątrzgałkowego. Decyzję o możliwości ich stosowania powinien podjąć okulista po dokładnym zbadaniu pacjenta i ocenie jego sytuacji klinicznej.

W szczególności należy zachować ostrożność u pacjentów po zabiegach chirurgicznych oka oraz u osób, które do leczenia jaskry stosują krople zawierające konserwanty, mogące oddziaływać negatywnie na powierzchnię oka i soczewkę kontaktową.
 

Soczewki kontaktowe a farmakologiczne leczenie jaskry

Farmakologiczne leczenie jaskry opiera się głównie na stosowaniu kropli do oczu, które obniżają ciśnienie wewnątrzgałkowe. W przypadku pacjentów noszących soczewki kontaktowe, szczególnie istotna jest wiedza o interakcjach między soczewkami a lekami okulistycznymi. 

Większość kropli przeciwjaskrowych zawiera konserwanty, najczęściej chlorek benzalkoniowy (BAK), który może być toksyczny dla komórek nabłonka rogówki. Soczewki kontaktowe zwłaszcza hydrożelowe o wysokiej zawartości wody, mogą absorbować BAK i stopniowo uwalniać go do oka, co prowadzi do przewlekłego podrażnienia, suchości i zapalenia powierzchni oka. 

Zalecenia przy stosowaniu kropli przeciwjaskrowych:

1. Zawsze zdejmuj soczewki przed podaniem kropli.
2. Odczekaj co najmniej 15 minut przed ponownym założeniem soczewek.
3. Unikaj zakraplania oczu bezpośrednio przez soczewkę.

Bezpieczeństwo stosowania soczewek kontaktowych po operacjach jaskry

Stosowanie soczewek kontaktowych po operacjach jaskry, takich jak trabekulektomia czy MIGS (małoinwazyjna chirurgia jaskry), wymaga szczególnej ostrożności i indywidualnej oceny okulistycznej. 

W trakcie trabekulektomii okulista tworzy niewielki pęcherzyk filtracyjny ułatwiający odpływ cieczy wodnistej z oka. Soczewki kontaktowe mogą uciskać ten obszar, zakłócając jego funkcję, a także zwiększać ryzyko podrażnień, powikłań mechanicznych, nieszczelności oraz infekcji.

W przypadku zabiegów MIGS, które są mniej inwazyjne i nie ingerują w spojówkę w takim stopniu jak tradycyjne operacje, możliwy jest bezpieczny powrót do noszenia soczewek pod warunkiem braku przeciwwskazań ze strony tkanek powierzchni oka. 

Kluczowe jest, aby każda decyzja była podejmowana przez lekarza prowadzącego, który oceni stan gojenia i ewentualne ryzyko dla powierzchni oka. Noszenie soczewek kontaktowych po operacjach jaskry zawsze powinno być poprzedzone kontrolą okulistyczną i indywidualnym dopasowaniem zaleceń.
 

Przy jakich chorobach oczu należy unikać soczewek kontaktowych?

Noszenie soczewek kontaktowych to wygodna forma korekcji wzroku, jednak w pewnych sytuacjach może być nie tylko niewskazane, ale wręcz niebezpieczne. Istnieje szereg chorób i stanów patologicznych oka, w których ich użytkowanie powinno zostać czasowo lub trwale wstrzymane. Zawsze należy kierować się zaleceniami lekarza okulisty, który oceni, czy i kiedy możliwy jest powrót do ich stosowania.
 

Zespół suchego oka – zaostrzenia i niewyrównane objawy

Soczewki kontaktowe mogą pogłębiać objawy zespołu suchego oka, szczególnie w okresach zaostrzenia. Pacjenci z niewystarczającym wydzielaniem łez lub zaburzoną stabilnością filmu łzowego często skarżą się na:

• uczucie piasku pod powiekami,
• pieczenie i szczypanie oczu,
• nadmierne łzawienie,
• przewlekłe zaczerwienienie i podrażnienie.

W takich sytuacjach soczewki mogą jeszcze bardziej pogarszać stan powierzchni oka i prowadzić do powstawania mikrouszkodzeń nabłonka rogówki, które zwiększają ryzyko infekcji. Zaleca się przerwanie noszenia soczewek do momentu opanowania objawów i ewentualne przejście na bardziej zaawansowane formy, np. soczewki twarde skleralne, po konsultacji z okulistą.
 

Infekcje oka – zapalenie spojówek i rogówki

Wszelkie aktywne infekcje oka są bezwzględnym przeciwwskazaniem do noszenia soczewek kontaktowych. Dotyczy to w szczególności zapalenia spojówek i zapalenia rogówki, a nawet zapalenia brzegów powiek.

Noszenie soczewek w trakcie trwania infekcji może prowadzić do:

• pogłębienia stanu zapalnego,
• rozprzestrzenienia się patogenów,
• znacznego opóźnienia leczenia,
• ryzyka trwałego uszkodzenia wzroku.

Dodatkowo soczewki, szczególnie te wielokrotnego użytku, mogą stanowić rezerwuar drobnoustrojów, jeśli nie są prawidłowo dezynfekowane i przechowywane lub użytkownik stosuje niewłaściwą higienę.

Aktywne stany zapalne wewnątrz gałki ocznej

Noszenie soczewek kontaktowych w przebiegu aktywnych stanów zapalnych wewnątrz gałki ocznej, takich jak np. zapalenie wnętrza gałki ocznej, zapalenie twardówki czy zapalenie błony naczyniowej, jest zdecydowanie przeciwwskazane. W tych sytuacjach priorytetem jest szybkie wdrożenie leczenia przyczynowego, najczęściej z zastosowaniem silnych leków przeciwzapalnych i przeciwbakteryjnych czy sterydoterapii.

W trakcie leczenia stanów zapalnych gałki ocznej całkowita rezygnacja z soczewek kontaktowych jest niezbędna. Powrót do ich stosowania możliwy jest dopiero po całkowitym ustąpieniu objawów i za zgodą okulisty prowadzącego.

Bibliografia:

1. https://www.optometrytimes.com/view/know-hidden-links-among-glaucoma-contact-lenses-and-cornea 
2. https://www.medicalnewstoday.com/articles/can-you-wear-contacts-with-glaucoma 
3. https://www.medicalnewstoday.com/articles/can-i-wear-contacts-with-conjunctivitis 
4. https://clspectrum.com/issues/2017/july/why-can8217t-i-wear-my-lenses-anymore/ 
5. https://wilmingtonfamilyeyecare.com/pausing-contact-lens-use-during-an-eye-infection/