O czym informuje nas wygląd źrenic?
Mawia się, że oczy są zwierciadłem duszy. To powiedzenie nie wzięło się znikąd! Twoje spojrzenie może bowiem zdradzić wiele na Twój temat – zarówno w codziennym życiu, jak i w gabinecie lekarza. Tyczy się to zwłaszcza źrenic, które oferują cenny wgląd w stan fizyczny i emocjonalny człowieka. W tym artykule dowiesz się, jakie informacje może przekazać nam wygląd źrenic!
Najważniejsze wątki o wyglądzie źrenic:
- Wygląd źrenic a słońce – jak źrenice reagują na światło?
- Wygląd źrenic – co może zdradzać wielkość źrenicy oka?
- Wygląd źrenic – co oznaczają wielkie źrenice?
- Wygląd źrenic – o czym świadczą małe źrenice?
- Wygląd źrenic – skąd bierze się jedna duża źrenica?
Wygląd źrenic a słońce – jak źrenice reagują na światło?
Źrenica to nic innego, jak otwór, przez który światło wpada do gałki ocznej. Jest ona otoczona mięśniami zwieracza i rozwieracza źrenicy, który pozwala zmieniać jej wielkość, a tym samym – regulować ilość promieni, które padają na siatkówkę. To więc kluczowa część oka, bez której nie byłoby ono w stanie odpowiednio funkcjonować!
Wszyscy wiemy, że źrenica zwęża się przy ostrym świetle oraz rozszerza się w ciemności. Jednak czy zastanawiałeś się kiedyś, jak to się tak naprawdę dzieje?
Siatkówka, która znajduje się w tylnej części gałki ocznej, jest wypełniona specjalnymi komórkami światłoczułymi – są one zwane fotoreceptorami. To właśnie one są odpowiedzialne za przekazanie bodźca wzrokowego do mózgu poprzez połączenie nerwowe.
W przypadku, gdy światło jest zbyt ostre, mózg sygnalizuje źrenicom zwężenie. Wówczas ilość światła wpadającego do oka jest ograniczona, dzięki czemu delikatne fotoreceptory są chronione przed uszkodzeniem, a postrzegany obraz jest znacznie wyraźniejszy.
Zaś gdy jest ciemno, mózg sygnalizuje źrenicom rozszerzenie się. To umożliwia wpuszczenie do oka więcej światła, a co za tym idzie – ostrość widzenia jest dużo lepsza. Dzięki temu jesteś w stanie dostrzec więcej szczegółów i uniknąć przeszkód na swojej drodze.
Jak więc widzisz – reakcja źrenic na światło jest przykładem niezwykle sprawnej komunikacji, która zachodzi pomiędzy Twoimi oczami a mózgiem. Jednak nie każdy wie, że na rozmiar źrenic wpływa więcej czynników, niż tylko światło!
Wygląd źrenic – co może zdradzać wielkość źrenicy oka?
Światło jest głównym czynnikiem, który ma wpływ na wielkość źrenicy oka, jednak niejedynym! Oczy oferują wgląd w stan niezwykle złożonego mechanizmu, którym jest organizm człowieka – wygląd źrenic jest więc ważny w zrozumieniu, co dzieje się wewnątrz.
Oto co zdradza wielkość źrenicy oka:
- Stan emocjonalny – rozmiar źrenic zmienia się zależnie od odczuwanych emocji. Dlaczego tak się dzieje? Ponieważ te same części mózgu, które są zaangażowane w reakcję ciała na stres, odpowiadają również za kontrolowanie wielkości źrenic.
- Zażycie leków – zwężenie lub rozszerzenie źrenic jest efektem ubocznym niektórych leków oddziałujących na ośrodkowy układ nerwowy, a także substancji psychotropowych.
- Funkcjonowanie mózgu – reakcja źrenic na światło jest pierwszym badaniem diagnostycznym przeprowadzanym w przypadku wypadku, nagłej utraty przytomności, czy przy podejrzeniu problemów neurologicznych. Zaburzenie tego mechanizmu może bowiem świadczyć o uszkodzeniu mózgu lub chorobie.
Wygląd źrenic – co oznaczają wielkie źrenice?
Wielkie źrenice a pozytywne emocje
W niektórych sytuacjach, źrenice mogą pozostać rozszerzone nawet w sytuacjach, gdy światła nie brakuje. Dzieje się to zwłaszcza w obliczu bardzo silnych, pozytywnych emocji – takich jak radość, podekscytowanie, czy zakochanie. Jakie jest powiązanie pomiędzy dobrym nastrojem a tym, jaka jest wielkość źrenicy oka?
Te emocje prowadzą bowiem do wyzwolenia dopaminy i noradrenaliny, czyli neuroprzekaźników, które aktywują układ współczulny. Jest on tą samą częścią układu nerwowego odpowiedzialną za reakcję „walka lub ucieczka”. W wyniku silnego pobudzenia, układ współczulny uruchamia uwalnianie adrenaliny do krwi – ten hormon prowadzi zaś do rozluźnienia mięśni zwieracza tęczówki w oku.
Co ciekawe – badania wykazały, że szerokość źrenic różni się w zależności od tego, których pozytywnych emocji doświadczamy. Przykładowo, źrenice stają się szersze w przypadku pobudzenia seksualnego, niż w odpowiedzi na radość. Wyniki badań potwierdzają więc to, jak niezwykle silny jest związek pomiędzy emocjami a fizjologią ludzkiego organizmu!
Duże źrenice a leki i substancje
Jak wspomnieliśmy wyżej, na wygląd źrenic wpływają również niektóre leki i substancje. Są to m.in.:
- Krople z atropiną stosowane przy badaniu wzroku – stosuje się ją w celu porażenia mięśnia rzęskowego, co umożliwia bardziej precyzyjne zbadanie dna oka.
- Leki antydepresyjne
- Leki przeciwhistaminowe na alergię
- Środki halucynogenne, takie jak LSD czy psylocybina
Leki powodujące rozszerzenie źrenic mogą wchodzić w niepożądane interakcje z innymi lekami, dlatego ta wiedza jest niezbędna zwłaszcza lekarzom w nagłych przypadkach medycznych. Dzięki niej możliwe jest dobranie odpowiedniego leczenia i uniknięcie poważnych komplikacji.
Wygląd źrenic – o czym świadczą małe źrenice?
Małe źrenice a emocje
Jak już wiesz, nastrój jest jednym z głównych czynników, które wpływają na rozmiar źrenic. Tyczy się to nie tylko pozytywnych, ale i negatywnych emocji – strach, dyskomfort czy złość powodują zwężenie źrenic. Przypuszcza się, że ta reakcja fizjologiczna w stresujących sytuacjach pomaga w skupieniu, co umożliwia łatwiejsze uniknięcie zagrożenia.
Małe źrenice a leki i substancje
Oto leki i substancje, których efektem ubocznym jest zwężenie źrenic:
- Pilokarpina, stosowana np. w leczeniu jaskry
- Opioidy, np. morfina czy fentanyl
- Alkohol
- Nikotyna
Mioza - bo taką nazwę nosi to zjawisko - może być też objawem choroby lub skutkiem ubocznym niektórych leków.
Wygląd źrenic – skąd bierze się jedna duża źrenica?
Reakcja fizjologiczna na światło, leki lub silne emocje obejmuje zawsze dwie źrenice. Może się jednak zdarzyć, że źrenice są o nierównej wielkości – mowa wtedy o anizokorii. Często jest ona wynikiem wrodzonych wad, takich jak brak tęczówki. Może być ona również objawem poważnych schorzeń, takich jak:
- Zespół Hornera
- Zapalenie tęczówki oka
- Porażenie nerwu okoruchowego
Jeśli zauważyłeś więc, że jedna źrenica jest duża, a druga mała – jak najszybciej udaj się do lekarza. Taki stan wymaga bowiem zidentyfikowania przyczyny i postawienie właściwej diagnozy, aby zapobiec dalszemu postępowi choroby. Neuropatia nerwu wzrokowego może objawiać się na różne sposoby, w tym także w wyglądzie źrenic.
Oto wszystkie najważniejsze informacje na temat tego, o czym informuje nas wygląd źrenic. Pamiętaj więc, co znajduje się w granicach normy, a co jest stanem patologicznym i nie wahaj się skonsultować z lekarzem, jeśli zaobserwowałeś niepokojące objawy obejmujące źrenice.
Bibliografia:
Manuel Oliva, Andrey Anikin, Pupil dilation reflects the time course of emotion recognition in human vocalizations, 2018
Robert H. Spector, Clinical Methods: The History, Physical and Laboratory Examinations, Chapter 58: The Pupils, 1190
Johns Hopkins Medicine, Shining a Light on Pupil Constriction, hopkinsmedicine.org
Pathways Recovery, Drugs that cause dilated pupils, pathwaysrecovery.com
Promises Behavioral Health, Which drugs cause pupils to constrict?, promises.com
Cleveland Clinic, Eye Miosis, my.clevelandclinic.org
Cleveland Clinic, Dilated Pupils (Mydriasis), my.clevelandclinic.org
Absolwentka Politechniki Wrocławskiej na kierunku Optometria oraz wielu kursów branżowych. Specjalizuje się w badaniu refrakcji wzroku oraz kontaktologii, czyli dobieraniu soczewek kontaktowych miękkich. Od ponad 10 lat pracuje w branży związanej z korekcją wzroku jako optometrysta pracujący w gabinecie. Pomaga pacjentom przeprowadzając badania wad refrakcji, dobierając okulary oraz soczewki kontaktowe.
