Krótkowzroczność – co to? Jakie są najważniejsze objawy?

Krótkowzroczność, znana również jako myopia, to wada wzroku, która dotyka coraz większą liczbę ludzi na całym świecie. W dzisiejszych czasach, gdzie korzystanie z urządzeń elektronicznych i praca przy komputerze stały się nieodłączną częścią życia codziennego, problem ten nabiera szczególnego znaczenia. Dowiedz się jakie są objawy, przyczyny a także negatywne skutki myopii. Poznaj również metody korekcji tej wady!

Najważniejsze informacje:

• Krótkowzroczność - co to takiego?
• Krótkowzroczność - objawy, które warto znać
• Wada wzroku krótkowzroczność - rodzaje
• Patologiczna krótkowzroczność - zagrożenie dla wzroku
• Na czym polega korekcja krótkowzroczności?

Krótkowzroczność - co to takiego?

Miopia, czyli inaczej krótkowzroczność to najczęściej diagnozowana wada refrakcji na świecie, a jej występowanie określa się już mianem epidemii. Szacuje się, że w 2050 roku liczba osób z krótkowzrocznością wynosić może 4,758 miliardów, co stanowić będzie 49,8% światowej populacji. Charakteryzuje się niewyraźnym widzeniem przedmiotów położonych w dalekiej odległości od obserwatora.

Wpływ na rozwój krótkowzroczności mają głównie czynniki środowiskowe, ale i również genetyczne. Zalicza się do nich m.in. występowanie myopii u rodziców, długotrwała praca w bliży (komputer i smartfony), nieodpowiednia higiena pracy oraz zmniejszona aktywność na świeżym powietrzu.

Czasem zdarza się, że przez dłuższy czas osoba mająca krótkowzroczność nie zdaje sobie sprawy z tego, że ją ma lub ignoruje problem, ponieważ jest ona bardzo nieznaczna. Mimo to, warto jak najszybciej rozpoznać wadę oraz jej postęp u specjalisty i zastosować odpowiednią korekcję, bowiem może ona zahamować dalsze pogłębianie wady lub ten proces znacznie spowolnić. Zatem nie zastanawiaj się już dłużej czym jest krótkowzroczność, tylko przystąp do korekcji tej wady!

Krótkowzroczność - objawy, które warto znać

Wiesz już, co to jest krótkowzroczność. Jednak ważne jest także to, abyś zdawał sobie sprawę z tego, jakie objawy charakteryzują tę wadę wzroku. Przede wszystkim powinieneś zacząć reagować, czyli udać się do specjalisty, jeżeli obrazy, znaki czy teksty, znajdujące się w oddaleniu od Ciebie są niewyraźne. To jeden z pierwszych symptomów myopii. 

Zamazanemu widzeniu mogą towarzyszyć również inne objawy – szczególnie jeśli nie zadbasz o prawidłową korekcję. Będziesz jeszcze częściej mrużyć oczy, aby choć trochę poprawić ostrość widzenia. Poza tym brak odpowiednio dobranej korekcji skutkuje częstymi bólami głowy oraz uczuciem zmęczenia oczu.
 

Wada wzroku krótkowzroczność - rodzaje

Krótkowzroczność podzielić można pod względem wielu różnych kryteriów. 

Pierwszy z podziałów, wyodrębniony przez Międzynarodowy Instytut Krótkowzroczności składa się z podziału jakościowego oraz ilościowego. W podziale jakościowym wyróżniamy:

• Krótkowzroczność osiowa – ma miejsce gdy moc łamiąca układu optycznego oka jest prawidłowa (ok. 60,00 D), jednak długość osiowa gałki ocznej jest za duża (powyżej 24,00 mm). W konsekwencji promienie światła ogniskowane są przed siatkówką oka.
   
• Krótkowzroczność refrakcyjna – występuje wtedy, gdy długość osiowa gałki ocznej jest prawidłowa (ok. 24,00 mm) , aczkolwiek układ optyczny oka ma za dużą moc (powyżej 60,00 D). W zależności od tego, który element łamiący oka – soczewka czy rogówka – odpowiada za nadmierne załamywanie promieni światła, wyróżniamy krótkowzroczność refrakcyjną soczewkową lub/i rogówkową.

Do podziału ilościowego zaliczamy:

• krótkowzroczność niska – wada refrakcji w przedziale od -0,50 D do > -6,00 D.
   
• krótkowzroczność wysoka – wada refrakcji ≤ -6,00 D.
   
• pre-myopia - stan refrakcji u dzieci mieszczący się w przedziale od ≤ +0,75 D do  > -0,50 D, który w połączeniu podstawowej wady refrakcji, wieku oraz innych czynników ryzyka rozwoju krótkowzroczności, wskazuje na prawdopodobne wystąpienie myopii.
   

Druga klasyfikacja zaproponowana przez Amerykańskie Towarzystwo Optometrystyczne dzieli myopię na podstawie jednostek klinicznych. Składa się na nią:

• krótkowzroczność prosta - jest to najczęściej występujący typ krótkowzroczności, której wartość nie przekracza zazwyczaj -6,00 D. Dotyczy ona zbyt długiej gałki ocznej w stosunku do mocy optycznej układu lub za dużej mocy optycznej w stosunku do długości gałki ocznej.
   
• krótkowzroczność nocna - pojawia się w warunkach ciemnego oświetlenia, a jej mechanizm nie został dotychczas w pełni wyjaśniony. 
   
• krótkowzroczność degeneracyjna (patologiczna) - związana jest nierozerwalnie ze zmianami degeneracyjnymi w tylnym odcinku oka, które prowadzić mogą do pojawienia się zaburzeń w polu widzenia lub obniżenia ostrości wzroku w korekcji.
   
• krótkowzroczność indukowana (nabyta) - jest to tymczasowo występujący oraz odwracalny typ krótkowzroczności, który pojawia się w związku z ekspozycją na różne czynniki, np. środki farmakologiczne czy zmiany poziomu glukozy we krwi.
   
• pseudokrótkowzroczność - jest konsekwencją nadmiernej stymulacji układu akomodacyjnego, np. poprzez długotrwałą pracę w bliży.
   

Patologiczna krótkowzroczność - zagrożenie dla wzroku

Wysoka, patologiczna krótkowzroczność jest główną przyczyną inwalidztwa wzrokowego u młodych osób. Powoduje ona obniżenie ostrości wzroku pomimo zastosowania odpowiedniej korekcji. Za wysoką myopię uznaje się wartości mocy wady refrakcji równej lub większej niż -6,00 D przy długości gałki ocznej powyżej 26,5 mm. Stan ten sprzyja modyfikacjom prawidłowej anatomii oka, a w rezultacie występowaniu poważnych powikłań okulistycznych w obrębie całego narządu wzroku. Aktualnie, definicja patologicznej krótkowzroczności określa również obecność zmian patologicznych w tylnym odcinku oka. Dotyka ona 3% światowej populacji i prowadzić może do całkowitej utraty wzroku.

Do potencjalnych powikłań okulistycznych stowarzyszonych z myopią zaliczamy:

• krótkowzroczne zwyrodnienie plamki żółtej, 
• odwarstwienie siatkówki, 
• zaćmę,
• jaskrę z otwartym kątem przesączania. 

Na czym polega korekcja krótkowzroczności?

Najpopularniejszymi i skutecznymi sposobami korekcji krótkowzroczności są soczewki kontaktowe oraz okularowe ze znakiem minus, tzw. rozpraszające. Mają one za zadanie sprawić, by promienie świetlne przechodzące przez układ wzrokowy skupiały się bezpośrednio na siatkówce, a nie przed nią.

Korekcja krótkowzroczności przy pomocy soczewek kontaktowych cieszy się sporą popularnością ze względu na wygodę i dyskrecję – szczególnie gdy porówna się ją do okularów. Dodatkowo soczewki nie przeszkadzają w trakcie aktywności sportowej, nie ograniczają pola widzenia, ani nie deformują obrazu. Ich aplikacja jest łatwa, a z uwagi na ich duże zróżnicowanie pod względem częstotliwości noszenia, możesz wybrać soczewki kontaktowe jednodniowe, które zakładasz rano, a wieczorem wyrzucasz, albo miesięczne do noszenia w trybie dziennym – wtedy musisz dodatkowo zaopatrzyć się w płyn pielęgnacyjny i codziennie ściągając szkła kontaktowe z oczu – wkładać na noc do specjalnego pudełka. Dla osób, które chciałyby zapomnieć o tym, co to krótkowzroczność, stworzono też soczewki kontaktowe, polegające na tym, że można je użytkować przez 30 dni, 24 godziny na dobę, tzn. soczewki całodobowe.

Przy wyborze soczewek kontaktowych po raz pierwszy, warto skorzystać z rady specjalisty – okulisty lub optometrysty. W gabinecie w sposób przystępny dowiesz się, na czym polega krótkowzroczność. Poza tym bez problemu wybierzesz odpowiednie szkła kontaktowe, otrzymasz instrukcję ich zakładania, zdejmowania oraz prawidłowej pielęgnacji soczewek. Dzięki temu przekonasz się, jak łatwe i przyjemne może być ich noszenie.

Bibliografia:

1. Grosvenor T. Optometria. Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner. Wrocław 2011
2. Jarzębińska-Vacerova M., Tuleja D. Podstawy refrakcji oka i korekcji wad wzroku
3. Flitcroft, D. I., He, M., Jonas, J. B., et al. IMI - Defining and Classifying Myopia: A Proposed Set of Standards for Clinical and Epidemiologic Studies. Investigative ophthalmology & visual science, 60(3), M20–M30, 2019.
4. Durajczyk M., Grudzińska E., Obszańska A., et al. Krótkowzroczność. Definicja i podział według najnowszej wiedzy. OphthaTherapy. Therapies in Ophthalmology. 8. 226-231, 2021.
5. Holden B.A., Fricke T.R., Wilson D.A., et al. Global Prevalence of Myopia and High Myopia and Temporal Trends from 2000 through 2050. Ophthalmology. 2016 May;123(5):1036-42