Co może powodować podwójne widzenie? Przyczyny neurologiczne i okulistyczne

Podwójne widzenie, zwane również diplopią, może przysporzyć prawdziwych zmartwień – zwłaszcza wtedy, gdy utrudnia wykonywanie codziennych czynności. Co może je powodować? Czy dwojenie się w oczach zawsze świadczy o  poważnym problemie zdrowotnym? Czytaj dalej, aby poznać najczęstsze przyczyny podwójnego widzenia – neurologiczne i nie tylko.

Najważniejsze wątki tego artykułu:

• Kiedy mowa o podwójnym widzeniu?
• Podwójne widzenie – objawy
• Podwójne widzenie – przyczyny
  • Podwójne widzenie – przyczyny okulistyczne
  • Podwójne widzenie – przyczyny neurologiczne
  • Podwójne widzenie – przyczyny pozostałe
• Podwójne widzenie – leczenie diplopii

Kiedy mowa o podwójnym widzeniu?

O podwójnym widzeniu mowa wtedy, kiedy prawidłowy obraz rozszczepia się w dwa, lub więcej. Chwilowa diplopia może przydarzyć się każdemu i nie zawsze jest powodem do obaw – czasem może zostać również wywołana samodzielnie, poprzez wymuszenie błędnej pozycji oczu. Dwojenie się w oczach wymaga jednak konsultacji z lekarzem gdy występuje samoistnie przez dłuższy czas i powoduje znaczny dyskomfort.

Przede wszystkim trzeba stwierdzić rodzaj tej dolegliwości. Wyróżnia się diplopię o charakterze jedno- lub obuocznym:

• Podwójne widzenie obuoczne to zaburzenie widzenia stereoskopowego. Występuje wtedy, gdy istnieje zbyt duża różnica pomiędzy obrazami z obu oczu, które docierają do mózgu. Kora wzrokowa nie jest wówczas w stanie scalić ich w jeden, trójwymiarowy obraz, a co za tym idzie – jest on podwójny i pozbawiony głębi. W tym przypadku diplopia znika, gdy zakryte zostaje jedno oko.
• Podwójne widzenie w jednym oku może zostać zaobserwowane również wtedy, gdy zakryte zostanie drugie, niedotknięte diplopią oko. Taki stan może być związany z wadą refrakcji, czyli zaburzeniem załamywania światła na siatkówce danego oka.

Podwójne widzenie – objawy

Symptomy diplopii to przede wszystkim podwójne widzenie, zaburzone poczucie przestrzeni, a także ogólna dezorientacja. Poza dolegliwościami okulistycznymi mogą jednak również wystąpić objawy towarzyszące, takie jak:

• Ból oczu
• Nudności
• Zaburzenia równowagi
• Migreny oczne – tutaj dowiesz się więcej na temat tego, jak je rozpoznać.

Podwójne widzenie – przyczyny

Skąd bierze się podwójne widzenie? Przyczyna może leżeć w wadzie wzroku, chorobie okulistycznej lub zaburzeniu neurologicznym. Dlatego też jeżeli problem podwójnego widzenia jest nasilony lub utrzymuje się już od kilku dni, konieczna jest wizyta u lekarza. Wykonanie szczegółowych badań pozwoli na dokładne stwierdzenie przyczyny oraz postawienie diagnozy. Diplopia bywa sygnałem rzadkiego schorzenia - zespołu Tolosy-Hunta.

Podwójne widzenie – przyczyny okulistyczne

• Astygmatyzm – jest on jedną z najczęstszych przyczyn dolegliwości, którą jest podwójne widzenie. Astygmatyzm uniemożliwia bowiem odpowiednie załamywanie się światła na siatkówce i poprawne odbieranie bodźców wzrokowych.
• Stożek rogówki – tutaj dowiesz się więcej na jego temat.
• Zaćma – diplopia często występuje w początkowym stadium tej choroby.
• Błony nasiatkówkowe — schorzenie to występuje najczęściej u seniorów.
• Zez – nieprawidłowe ustawienie gałek ocznych może być łatwiej zauważone przez osoby trzecie.
• Urazy oka – zwłaszcza gdy uszkodzeniem objęte zostały soczewka lub rogówka.

Podwójne widzenie – przyczyny neurologiczne

• Infekcje wirusowe i bakteryjne, np. borelioza
• Stwardnienie rozsiane
• Udary
• Guzy mózgu

Podwójne widzenie – przyczyny pozostałe

• Przebyte urazy głowy
• Zapalenie oczodołu
• Nadciśnienia tętnicze
• Zez porażenny
• Choroby tarczycy
• Upojenie alkoholowe – podwójne widzenie po alkoholu nie powinno być powodem do zmartwień, jeżeli ustępuje po upływie 12 godzin.
• Cukrzyca – gdy jest nieleczona, może mieć negatywny wpływ na narząd wzroku, m.in. pod postacią podwójnego widzenia lub retinopatii.

Podwójne widzenie – leczenie diplopii

Diplopia nie jest chorobą samą w sobie, a jej objawem – dlatego też podstawą leczenia podwójnego widzenia jest ustalenie jego przyczyn oraz ich wyeliminowanie. Zależnie od źródła tej dolegliwości, proces leczenia może odbywać się we współpracy kilku specjalistów, np. okulisty i ortoptysty, czy okulisty oraz neurologa.

W przypadku, gdy podwójne widzenie jest efektem wady refrakcji takiej jak astygmatyzm, wystarczy skorygowanie go, np. za pomocą soczewek torycznych. Zakup szkieł kontaktowych powinna jednak zawsze poprzedzać wizyta u specjalisty.

Leczenie podwójnego widzenia spowodowanego zezem może odbywać się na kilka sposobów. W przypadku lekkiego zaburzenia jest to korekcja wzroku, a przy większych odchyleniach gałek ocznych – terapia osłabionego mięśnia oka toksyną botulinową, lub operacja.

Brak szybkiej reakcji może skutkować jedynie pogłębieniem się problemu, dlatego udaj się do lekarza w razie wystąpienia niepokojących objawów. Przyczyny podwójnego widzenia są w większości przypadków łatwe do wyleczenia, dlatego udaj się do okulisty już teraz, aby odzyskać swój komfort widzenia.

Bibliografia:

C. Danchaivijitr, C. Kennard, Diplopia and eye movement disorders, 2004

Daniela Adriana Iliescu, Cristina Mihaela Timaru, Nicolae Alexe, Elena Gosav, Algerino De Simone, Mehdi Batras, Cornel Stefan, Management of diplopia, 2017

Jitander Dudee, Diplopia (Double Vision), 2022

A.K. Tan, H.A. Faridah, The two-minute approach to monocular diplopia, 2010