Zespół widzenia mimo ślepoty - mechanizm i przyczyny
Data publikacji: 2025-10-30
Ślepowidzenie to zjawisko nazywane także zespołem widzenia mimo ślepoty (ang. blindsight). Czy to możliwe, by osoba niewidoma odbierała bodźce wzrokowe? To z pewnością zaskakujące, ale częściowo zrozumiałe dla badaczy, którzy analizują tajniki ludzkiego mózgu. Rozbieżność wrażeń znajduje wyjaśnienie w nauce.
Ślepowidzenie - osobliwość w działaniu mózgu
- Zespół widzenia mimo ślepoty - co to znaczy?
- Jak wyjaśnić ślepowidzenie?
- Zespół widzenia mimo ślepoty - tajemnica mózgu
Zespół widzenia mimo ślepoty - co to znaczy?
Zespół widzenia mimo ślepoty polega na tym, że osoby, które doznały uszkodzenia kory wzrokowej w płacie potylicznym mózgu (najczęściej w wyniku udaru, urazu czy guza) i straciły wzrok, odbierają mimo tego pewne bodźce. Strefa mózgu, o uszkodzeniach której mówimy, nazywana jest polem prążkowym. Zaburzenia w tej części powodują ślepotę funkcjonalną.
>> Sprawdź czym jest ślepota Lebera
Okazuje się jednak, że mimo tej dysfunkcji, niektóre osoby wykazują zdolność reagowania na bodźce wzrokowe w tym obszarze, chociaż zarówno ich subiektywne odczucia, jak i badania medyczne potwierdzają, że nic nie widzą.
Jak wyjaśnić ślepowidzenie?
Zespół widzenia mimo ślepoty nie jest oczywiście tym samym procesem widzenia, który rozumiemy w ogólnym znaczeniu. Ale pacjenci, którzy doświadczają tego zjawiska, potrafią w trudny do wyjaśnienia sposób dostrzec obiekty, np. przeszkodę na drodze. Co jeszcze dziwniejsze - trafnie rozpoznają wyraz twarzy i prawidłowo przypisują emocje wyrażane mimiką przez inne osoby z otoczenia (np. uśmiech, zaskoczenie itp.)
Mechanizm ślepowidzenia polega na tym, że istnieją odrębne struktury mózgu odbierające różnorakie bodźce. Widzenie świadome wymaga prawidłowego działania kory wzrokowej (dowiedz się więcej czym jest ślepota korowa).
Jednak informacje mogą docierać do innych struktur mózgu – np. ciała kolankowatego bocznego, wzgórków górnych śródmózgowia czy innych stref. I właśnie to pozwala na przetwarzanie bodźców, które sprawiają wrażenie nieświadomej zdolności widzenia. W efekcie taka osoba nie może widzieć w sposób świadomy, ale jej mózg potrafi wychwycić i wykorzystać inne informacje do reakcji.
Zespół widzenia mimo ślepoty - tajemnica mózgu
Zespół widzenia mimo ślepoty to jeden z najciekawszych przykładów pokazujących, że świadomość percepcji i przetwarzanie informacji sensorycznej to nie to samo. Człowiek może widzieć, choć to widzenie jest ujmowane w cudzysłów, niedosłownie. Brak widzenia świadomego nie oznacza całkowitej ślepoty, a odbiór nieświadomy także stanowi ważną część informacji dla mózgu.
Bibliografia:
Alan Cowey, The blindsight saga [w:] Experimental Brain Research 2010 Jan;200(1) (dostęp: 30.10.2025).
Morten Overgaard, Visual experience and blindsight: a methodological review [w:] Experimental Brain Research 2011 Apr;209(4) (dostęp: 30.10.2025).
Sara Ajina, Holly Bridge, Blindsight and Unconscious Vision: What They Teach Us about the Human Visual System [w:] Neuroscientist. 2016 Oct 23;23(5) (dostęp: 30.10.2025).
Absolwentka Politechniki Wrocławskiej na kierunku Optometria oraz wielu kursów branżowych. Specjalizuje się w badaniu refrakcji wzroku oraz kontaktologii, czyli dobieraniu soczewek kontaktowych miękkich. Od ponad 10 lat pracuje w branży związanej z korekcją wzroku jako optometrysta pracujący w gabinecie. Pomaga pacjentom przeprowadzając badania wad refrakcji, dobierając okulary oraz soczewki kontaktowe.
