Druzy tarczy nerwu wzrokowego – objawy i leczenie

Druzy tarczy nerwu wzrokowego to zmiany powstające na odcinku łączącym gałkę oczną z korą mózgową. U większości pacjentów dotkniętych tym schorzeniem nie wywołuje to żadnych objawów. Czasem jednak druzy powodują ubytki w polu widzenia. Jakie są przyczyny powstawania druzów tarczy nerwu wzrokowego? Czy można im zapobiegać?

Z artykułu dowiesz się:

• Czym są druzy tarczy nerwu wzrokowego?
• Przyczyny druzów tarczy nerwu wzrokowego
• Objawy druzów tarczy nerwu wzrokowego
• Diagnostyka druzów tarczy nerwu wzrokowego
• Druzy tarczy nerwu wzrokowe – leczenie
• Druzy tarczy nerwu wzrokowego - profilaktyka

Czym są druzy tarczy nerwu wzrokowego?

Druzy są to zmiany w obrębie tarczy nerwu wzrokowego w postaci złogów wapnia, aminokwasów, kwasów nukleinowych i innych cząsteczek. Gromadzą się w podblaszkowej części odcinka nerwu wzrokowego i mogą przybierać postać warstw i skupisk, gdy mniejsze złogi okalają większe. Wyróżnić można:

• druzy powierzchniowe – zgromadzone po powierzchni tarczy nerwu wzrokowego;
• druzy głębokie – umiejscowione na poziomie blaszki sitowej.

Przyczyny druzów tarczy nerwu wzrokowego

Druzy tarczy nerwu wzrokowego są schorzeniem wrodzonym i są uwarunkowane genetycznie. Częściej występują u kobiet (60-70% przypadków) i dotyczą obojga oczu jednocześnie (aż w 80% przypadków złogi tworzą się obustronnie). Choroba polega na nieprawidłowym metabolizmie komórkowym włókien nerwu wzrokowego. To skutkuje gromadzeniem się złogów, które lekarze nazywają złogami hialinopodobnymi. Ich wielkość wynosi od 5 do 1000 µm.

Według statystyk medycznych druzy tarczy nerwu wzrokowego występują u 0,4% dzieci i 0,5-2,4% dorosłych. Skąd taka rozbieżność w danych, jeśli to nie jest choroba nabyta? Prawdopodobnie wynika to z gorszej wykrywalności u najmłodszych pacjentów. Dopiero diagnostyka w wieku dorosłym potwierdza obecność zmian.

Druzy tarczy nerwu wzrokowego u dzieci znajdują się głęboko i są trudne do rozpoznania. Wraz z dorastaniem pacjenta, mniej więcej po 15. roku życia, druzy powiększają się i zbliżają do powierzchni tarczy. Wówczas możliwe jest zdiagnozowanie choroby. Podczas badania dna oka widoczne stają się białawe zmian tarczy.

Objawy druzów tarczy nerwu wzrokowego

Druzy tarczy nerwu wzrokowego są najczęściej bezobjawowe. Zmiany są widoczne jedynie w badaniach okulistycznych. Wówczas specjalista dostrzeże:

• zmianę barwy tarczy nerwu wzrokowego
• podniesienie tarczy
• nieregularny zarys krawędzi tarczy
• patologie naczyń, zwiększoną krętość
• zmiany w fizjologicznym zagłębieniu tarczy

Jeśli pojawiają się sygnały druzów tarczy nerwu wzrokowego odczuwalne dla pacjenta, to obejmują one:

• zaburzenia w polu widzenia przy optymalnym ciśnieniu śródgałkowym
• zamglenia
• rozsiane mroczki
• błyski
• powikłania naczyniowe
• brak ostrości wzroku

Druzy tarczy nerwu wzrokowego mogą spowodować krwotok do ciała szklistego. Widzenie centralne pozostaje prawidłowe.

Diagnostyka druzów tarczy nerwu wzrokowego

Diagnostyka druzów tarczy nerwu wzrokowego powinna uwzględniać możliwe podobieństwa z obrzękiem tarczy nerwu wzrokowego, który jest schorzeniem nabytym. W literaturze medycznej podkreśla się istotność zwrócenia uwagi na symptom samoistnego tętnienia żylnego na tarczy nerwu wzrokowego. Jedą z metod oceny stanu włówkien nerwowych, jest badanie GDx.

Jeśli zachodzi ryzyko ukrytych druz – konieczne jest wykonanie USG oka w projekcji B. Potwierdzić to może też tomografia komputerowa. Ważnym badanie podczas diagnostyki druzów tarczy nerwu wzrokowego, jest angiografia fluoresceinowa, która umożliwia ocenę stanu naczyń w gałce ocznej. Potrzebne będzie też wykonanie OCT.

Druzy tarczy nerwu wzrokowe – leczenie

Druzy tarczy nerwu wzrokowego są zmianami łagodnymi, najczęściej nie dającymi o sobie znać. Przebieg choroby z reguły nie jest groźny, najczęściej do rozpoznania dochodzi przypadkiem, przy rutynowych badaniach wzroku. Najczęściej druzy tarczy nerwowego powinny pozostać jedynie pod obserwacją.

Leczenie druz tarczy nerwu wzrokowego nie jest możliwe. Jak dotąd nie powstała żadna metoda mogąca zlikwidować złogi lub zatrzymać ich powiększanie. Pacjent, u którego wykryto chorobę, powinien przechodzić systematyczne badania, w celu ewentualnego łagodzenia konsekwencji druz tarczy nerwu wzrokowego, np. powikłań naczyniowych.

W rzadkich przypadkach druzy przyczyniają się do poważnych trudności ze wzrokiem. Występują wówczas wspomniane już ubytki pola widzenia i upośledzenie w funkcjach naczyń. Może dojść do neowaskularyzacji podsiatkówkowej i takich przypadkach konieczne jest leczenie laserowe. Pod stałą kontrolą musi być ciśnienie w oku.

Druzy tarczy nerwu wzrokowego - profilaktyka

Profilaktyka druz tarczy nerwu wzrokowego polega na zapobieganiu możliwych powikłań. Zalecane jest przeprowadzanie badań diagnostycznych rodzinnie. To znaczy, że jeśli druzy tarczy nerwu wzrokowego zostały stwierdzone u dorosłej osoby, wskazane jest wykonanie także badań u osób spokrewnionych.

Poważne ryzyko utarty wzroku występuje niezmiernie rzadko, gdy dochodzi do zakrzepów żyły środkowej siatkówki i zatorów tętnicy środkowej siatkówki. Druzy tarczy nerwu wzrokowego stanowią niebezpieczeństwo w kontekście innych chorób oczu, ponieważ zmiany w polu widzenia i charakterystyczne symptomy w obrazie tarczy mogą opóźnić wykrycie jaskry. Jednocześnie u osób z druzami istnieje wyższe ryzyko uszkodzeń jaskrowych z powodu nieprawidłowości włókien nerwu wzrokowego.
 

Bibliografia:

1. S. Hamann, L. Malmqvist, F. Costello, Optic disc drusen: understanding an old problem from a new perspective [w:] Acta ophthalmologica 2018 Nov;96(7) (dostęp: 18.07.2023).
2. D. Allegrini, L. Pagano i inni, Optic disc drusen: a systematic review: Up-to-date and future perspective [w:] International Ophthalmology 2020 Aug;40(8) (dostęp: 18.07.2023).
3. K. Chandra, M. Lim, Y. Liu, Optic Disc Drusen [w:] Ophthalmology 2022 Dec.129()12 (dostęp: 18.07.2023).
4. K. Kaczorowski, Druzy tarczy nerwu wzrokowego [w:] Okulistyka po dyplomie 2020/05 (dostęp: 18.07.2023).