Opadająca powieka (ptoza) – co to jest i o czym może świadczyć?

Jeśli zmagasz się z ptozą, na pewno wiesz, ile zmartwień może przysporzyć opadająca powieka. Przyczyna tego stanu najczęściej leży we wrodzonych zaburzeniach rozwojowych, lecz czasem jest objawem poważniejszego schorzenia. Dlatego też koniecznie przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się jak wygląda ptoza oka, o czym może świadczyć opadająca powieka i do jakiego lekarza udać się w tym przypadku.

Spis treści:

• Czym jest ptoza?
• Jak wygląda opadająca powieka?
• Ptoza – od czego może się brać opadająca powieka?
• Opadająca powieka po alkoholu
• Opadająca powieka a udar
• Opadająca powieka a nowotwór
• Opadająca powieka – przyczyny neurologiczne
• Czy ptoza od soczewek kontaktowych jest możliwa?
• Do jakiego lekarza z opadającą powieką najlepiej się udać?

Ptoza – co to jest?

Istnieje jeden główny mięsień odpowiedzialny za poruszanie powiekami – to dźwigacz powieki górnej. Umożliwia on mruganie, podnoszenie powieki ku górze i utrzymywanie jej pozycji. Gdy jego funkcja jest zaburzona, pojawia się wówczas ptoza – to nic innego, jak opadnięcie powieki spowodowane porażeniem mięśnia dźwigacza powieki górnej.

Efektem takiego stanu jest nie tylko martwiący wygląd, ale i osłabienie widzenia. Powieka w wielu przypadkach opada bowiem do tego stopnia, że w znacznej części przykrywa gałkę oczną, a w tym źrenicę. Pole widzenia w oku dotkniętym ptozą jest więc ograniczone.

Opadająca powieka w większości przypadków występuje od urodzenia, Może jednak pojawić się również w dalszym życiu ze względu na chorobę lub inne czynniki, takie jak urazy czy powikłania po operacjach oczu.

Ptoza – jak rozpoznać? Jak wygląda opadająca powieka?

Wiele osób, które zmaga się z opadającą powieką zadaje sobie pytanie: „ptoza – jak wygląda? Jak odróżnić ją od zwykłego zmęczenia oczu?”. Zazwyczaj jest ona bardzo łatwa do rozpoznania, ponieważ dotyka tylko jedno oko, co stanowi zauważalny defekt estetyczny. Specjaliści charakteryzują ptozę w przypadku, gdy powieka zakrywa nie mniej niż 2 mm tęczówki oka.

Ptoza – od czego może się brać opadająca powieka?

Oto, skąd może się brać opadająca powieka. Przyczyną tego objawu może być m.in.:

• Przebyty uraz – silne uderzenie w okolice oka może skutkować uszkodzeniem mięśnia dźwigacza powieki górnej lub nerwów, które zapewniają komunikację pomiędzy nim a mózgiem.
• Miopatia, czyli choroba mięśni. W tym przypadku ptoza jest skutkiem nieprawidłowego rozwoju mięśnia dźwigacza powieki, który zachodzi jeszcze w życiu płodowym. Dlatego też jest to wiodąca przyczyna opadającej powieki o charakterze wrodzonym.
• Czynnik mechaniczny – mowa o nim wtedy, gdy działanie dźwigacza górnej powieki jest prawidłowe, jednak jest on zbyt słaby, aby poradzić sobie z dodatkowym obciążeniem. Ptoza jest wówczas spowodowana np. przez blizny, obrzęk czy guz, które ciągną powiekę w dół. Zobacz, od czego może się brać spuchnięta powieka.
• Problem neurologiczny – czyli nieprawidłowe przekazywanie sygnałów z mózgu do mięśnia.
• Powikłania po nieprawidłowo przeprowadzonych zabiegach – np. w przypadku terapii toksyną botulinową, a także operacji oczu i powiek.

Porównaj to z blefarospazmem

Opadająca powieka po alkoholu

Spożycie alkoholu nie jest bezpośrednią przyczyną opadniętej powieki, jednak jego długotrwałe nadużywanie może przyczynić się do rozwoju schorzeń prowadzących do ptozy. Alkoholicy często zmagają się z uszkodzeniem nerwów i mięśni kontrolujących powieki.

Dlaczego tak się dzieje? Alkohol jest neurotoksyną, co oznacza, że bezpośrednio uszkadza komórki nerwowe. Jego przewlekłe nadużycie może powodować więc neuropatię nie tylko w powiekach, ale i w całym ciele.

Opadająca powieka a udar

Ptoza jest jedną z oznak, które świadczą o nadchodzącym lub trwającym udarze. Objawia się on bowiem jednostronnym osłabieniem mięśni ciała – zarówno nogi oraz ręki, jak i twarzy. Gdy opadająca powieka pojawiła się nagle i towarzyszy jej opadnięty kącik ust wraz z innymi niepokojącymi objawami – wezwij pogotowie. Przy udarze niezbędna jest bowiem jak najszybsza hospitalizacja.

Zdarza się ptoza jako powikłanie poudarowe. Opadająca powieka po udarze może pojawić się wtedy, gdy doprowadził on do uszkodzenia nerwów powiek, jej mięśni, lub pnia mózgu. Czasem postępuje stopniowo nawet do kilku tygodni po zdarzeniu.

Opadająca powieka a nowotwór

Ptoza może być rzadkim objawem w przypadku niektórych rodzajów raka – zwłaszcza tych bezpośrednio atakujących nerwy lub mięśnie odpowiedzialne za kontrolowanie powiek. Ten stan chorobowy skutkuje wówczas osłabieniem lub całkowitym paraliżem mięśnia dźwigacza powieki górnej.

Guzy, które rozwijają się w okolicy oczu mogą również pośrednio powodować ptozę przez wywieranie nacisku na nerwy, zakłócając ich prawidłową funkcję. Opadanie powieki jest również częstym skutkiem ubocznym leczenia nowotworu, które prowadzi do osłabienia organizmu, a w tym – układu nerwowego.

Opadająca powieka – przyczyny neurologiczne

Ptoza może być spowodowana przez liczne zaburzenia neurologiczne, takie jak:

• Zespół Hornera – to zbiór objawów, które następują w wyniku uszkodzenia połączenia nerwowego pomiędzy okiem a mózgiem. Występuje wówczas opadnięcie powieki, zaburzenia akomodacji oka spowodowane paraliżem mięśni oczu i heterochromia. Zobacz, skąd jeszcze biorą się dwukolorowe oczy.
• Miastenia – to choroba nerwowo-mięśniowa, która objawia się znacznym osłabieniem mięśni ciała, w tym twarzy.
• Dystrofia mięśniowa – ta dziedziczna choroba skutkuje stopniową degeneracją mięśni i może objąć również powieki.
• Stwardnienie rozsiane – to przewlekłe schorzenie układu nerwowego może objawiać się opadnięciem powieki na każdym etapie choroby. 

Ptoza od soczewek kontaktowych – czy to możliwe?

Niektóre źródła wskazują na opadnięcie powieki jako komplikacja długotrwałego noszenia twardych soczewek, jednak dzieje się to niezwykle rzadko. Najczęściej jest to związane z częstymi infekcjami oka w wyniku nieodpowiedniej higieny. Nosisz twarde soczewki kontaktowe? Tutaj dowiesz się, jak je pielęgnować, aby uniknąć powikłań.

Jeśli nosisz zaś miękkie soczewki kontaktowe służące do korekcji wady refrakcji, nie masz się czym martwić. Są one całkowicie bezpieczne i neutralne dla oka, dlatego też nie doprowadziłyby do opadnięcia powieki ani żadnych innych zaburzeń o naturze neurologicznej.

Do jakiego lekarza z opadającą powieką najlepiej się udać?

Gdy tylko zauważysz u siebie ptozę, jak najszybciej udaj się do okulisty. Lekarz będzie w stanie zbadać ogólny stan zdrowia oczu i powiek, a w razie potrzeby skieruje Cię na dalsze badania do odpowiednich specjalistów. Opadająca powieka może być spowodowana różnorakimi zaburzeniami, dlatego diagnostyka zazwyczaj odbywa się we współpracy kilku specjalistów, np. okulisty, neurologa i onkologa.

Ptoza – leczenie opadającej powieki

Opadająca powieka nie jest chorobą, lecz jej objawem – dlatego leczenie ptozy opiera się na pozbyciu się jej przyczyn i wzmocnieniu aktywności mięśnia dźwigacza powieki górnej. Leczenie jest dostosowywane indywidualnie do każdego przypadku po przeprowadzeniu gruntownych badań diagnostycznych.

Najczęściej opadająca powieka jest leczona chirurgicznie, jednak skontaktuj się ze swoim lekarzem, aby zaproponował Ci odpowiedni dla Twojej sytuacji tok leczenia i szczegółowo go wyjaśnił. Dzięki temu będziesz w stanie odzyskać swój zdrowy wygląd i komfort widzenia.

Bibliografia:

Josef Finsterer, Ptosis: causes, presentation and management, 2003
Lous R. Caplan, Ptosis, 1974
Small R.G., Sabates N.R., Burrows D., The measurement and definition of ptosis, 1989
Bartley R. Frueh, The mechanistic classification of ptosis, 1980
Moorfields Eye Hospital, Patient information – adnexal, ptosis, moorfields.nhs.uk