Ektropion i entropion, czyli odwinięcie i podwinięcie powieki
Ektropion i entropion to dwa schorzenia związane z nieprawidłowym położeniem brzegu powieki. Mogą powodować one różnorodne problemy związane z funkcją oka i komfortem pacjenta. Ektropion to odwinięcie brzegu powieki na zewnątrz, podczas gdy entropion to jego podwinięcie do wewnątrz. W tym wpisie przyjrzymy się bliżej tym dwóm stanom, ich przyczynom, objawom oraz metodom leczenia.
Najważniejsze informacje:
Ektropion – odwinięcie powieki
Przyczyny ektropionu
Ektropion, czyli odwinięcie powieki, jest powszechnie związany z procesami inwolucyjnymi, które występują wraz z wiekiem. Skóra powieki dolnej ulega zwiotczeniu, a mięsień okrężny oka traci napięcie, co prowadzi do oddzielenia brzegu rzęsowego od gałki ocznej. Inne przyczyny obejmują:
- Ektropion porażenny - wynikający z uszkodzenia nerwu twarzowego przez uraz, zapalenie lub operację.
- Ektropion mechaniczny - spowodowany obecnością guzów lub innych zmian, które mechanicznie odwijają powiekę.
- Ektropion wrodzony - rzadkie schorzenie, często towarzyszące zespołom genetycznym.
- Ektropion bliznowaty - wynikający z obecności blizn lub obkurczenia skóry.
Objawy ektropionu
Ektropion powoduje niewłaściwe odprowadzanie łez z powierzchni oka, co może skutkować nadmiernym łzawieniem, zwane również łzawieniem patologicznym. Ponadto, oddzielenie brzegu rzęsowego od gałki ocznej prowadzi do wystawienia spojówki na podrażnienia zewnętrzne, co z kolei może spowodować zaczerwienienie gałki ocznej. Brak właściwego przylegania powieki do gałki ocznej skutkuje zwiększonym wysychaniem powierzchni oka, co może prowadzić do dyskomfortu i podrażnienia. Istnieje również ryzyko wystąpienia keratopatii ekspozycyjnej, będącej skutkiem wysychania i podrażnienia powierzchni oka. Objawia się ona uszkodzeniem lub erozją nabłonka rogówki. Dodatkowo, ektropion może prowadzić do przemieszczenia punktu łzowego, co może zakłócić prawidłowe odprowadzanie łez i zwiększyć ryzyko wystąpienia objawów związanych z suchością oka.
Diagnostyka ektropionu
Diagnoza ektropionu opiera się na kilku podstawowych badaniach klinicznych.
Lekarz może przeprowadzić badanie siły mięśni twarzy, aby ocenić, czy nie wystąpiło porażenie nerwu twarzowego, które może być jedną z przyczyn ektropionu.
Test na przestrzenną niedokładność polega na dotknięciu miejsca poniżej bocznego kąta oka i wodzeniu wzrokiem do góry i w bok, aby sprawdzić, czy brzeg powieki nie powraca na swoje miejsce, co może sugerować odwinięcie powieki.
Badanie w świetle dziennym pozwala lekarzowi dokładnie przyjrzeć się oczom pacjenta, aby zobaczyć nieprawidłowe odstawanie brzegu rzęsowego powieki oraz ewentualne objawy łzawienia.
Badanie w lampie szczelinowej umożliwia dokładną ocenę struktur oka, co pozwala lekarzowi zauważyć nieprawidłowe ustawienie powieki, ocenić ewentualne podrażnienie spojówek oraz ubytki nabłonka rogówki.
Leczenie ektropionu
Ektropion może być leczony zarówno zachowawczo, jak i chirurgicznie, zależnie od stopnia zaawansowania.
Leczenie zachowawcze obejmuje nawilżanie kroplami do oczu i iniekcje z toksyny botulinowej w przypadku paraliżu mięśnia dźwigacza powieki górnej. Możliwe jest także czasowe zszycie szpary powiekowej, aby chronić oko przed wysychaniem.
Natomiast leczenie chirurgiczne jest zalecane szczególnie w zaawansowanych przypadkach ektropionu. Metody operacyjne mogą różnić się w zależności od lokalizacji ektropionu, obejmując centralne odwinięcie powieki, odwinięcie w odcinku przyśrodkowym i bocznym.
Entropion - podwinięcie powieki
Przyczyny entropionu
Entropion, czyli podwinięcie powieki, może mieć różne przyczyny, które można podzielić na wrodzone i nabyte.
- Wrodzony entropion, choć rzadki, jest zazwyczaj diagnozowany u noworodków i wynika z nieprawidłowości w rozwoju aparatu ochronnego oka.
- Entropion nabyty często występuje wraz z procesem starzenia się, który prowadzi do osłabienia mięśni i więzadeł powiekowych. W miarę wiotczenia powieki, mięśnie okrężne oka mogą uwypuklić się, prowadząc do podwinięcia brzegu rzęsowego. Może też być spowodowany bliznami po urazach, oparzeniach, stanach zapalnych lub zabiegach chirurgicznych.
Objawy entropionu
Objawy entropionu są efektem tarcia rzęs i zewnętrznej powieki o powierzchnię oka, co prowadzi do szeregu nieprzyjemnych doznań u pacjentów. Uczucie obcego ciała w oku jest spowodowane odwróceniem brzegu powieki, co powoduje podrażnienie spojówki i rogówki, prowadząc do zaczerwienienia gałki ocznej. To z kolei wywołuje ból oraz nadwrażliwość na światło i wiatr. Ból i dyskomfort często powodują nadmierną produkcję łez, co prowadzi do łzawienia. Dodatkowo, podrażnienie powierzchni oka może prowadzić do wydzielania śluzowej wydzieliny i powstawania strupów na powiekach. Objawem towarzyszącym podwinięciu powieki jest również zamglenie widzenia.
Diagnostyka entropionu
Rozpoznanie entropionu jest oparte głównie na dokładnym badaniu klinicznym przeprowadzanym przez okulistę.
Kluczowym elementem diagnostycznym jest także szczegółowy wywiad dotyczący objawów pacjenta oraz dokładne badanie fizykalne oka. Podczas badania okulistycznego, lekarz może prosić pacjenta o mruganie lub zaciskanie oczu, co może ułatwić wykrycie podwinięcia powieki.
Podczas badania, lekarz ocenia nieprawidłowe zawijanie się brzegu rzęsowego do worka spojówkowego. Dodatkowo, mogą być zaobserwowane cechy podrażnienia spojówek oraz potencjalne ubytki nabłonka rogówki, co może być oceniane za pomocą badania w lampie szczelinowej.
W niektórych przypadkach, lekarz może zalecić również badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa (CT) lub rezonans magnetyczny (MRI), aby dokładniej ocenić strukturę oka i powiek.
Leczenie entropionu
Leczenie entropionu jest istotne ze względu na potencjalne powikłania i dyskomfort pacjenta.
W przypadku łagodzenia ostrych objawów, związanych z tarciem rzęs o powierzchnię gałki ocznej, lekarz może zalecić stosowanie kropli do oczu lub/i noszenie miękkich soczewek kontaktowych.
Trwałe wyleczenie jest możliwe dopiero po przeprowadzeniu zabiegu chirurgicznego. Operacja ma na celu wywinięcie brzegu powieki na zewnątrz i może obejmować różne techniki, takie jak założenie szwów wywijających lub odtworzenie tarczowych przyczepów mięśni rozwierających szparę powiekową. Przed operacją, aby złagodzić objawy, można stosować tymczasowe rozwiązania, np. plastry, które pomagają przywrócić prawidłowe położenie rzęs.
Decyzja o konkretnym zabiegu jest uzależniona od przyczyny i nasilenia entropionu oraz stanu pacjenta. Jednakże ważne jest zauważenie, że entropion nie ustąpi samoczynnie i wymaga aktywnego leczenia.
Bibliografia:
- https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobypowiekiukladulzowego/85484,odwiniecie-powieki-ektropion
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/ectropion/symptoms-causes/syc-20351164
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/ectropion/diagnosis-treatment/drc-20351169
- https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobypowiekiukladulzowego/85511,podwiniecie-powieki-entropion
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/entropion/symptoms-causes/syc-20351125
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/entropion/diagnosis-treatment/drc-20351131
Absolwentka Politechniki Wrocławskiej na kierunku Optometria oraz wielu kursów branżowych. Specjalizuje się w badaniu refrakcji wzroku oraz kontaktologii, czyli dobieraniu soczewek kontaktowych miękkich. Od ponad 10 lat pracuje w branży związanej z korekcją wzroku jako optometrysta pracujący w gabinecie. Pomaga pacjentom przeprowadzając badania wad refrakcji, dobierając okulary oraz soczewki kontaktowe.
