Czy oczy się regenerują?

Narząd wzroku to niezwykle złożony mechanizm, który każdego dnia wykonuje ciężką pracę i jest narażony na liczne urazy. Ze względu na to, wiele osób zastanawia się – czy oczy się regenerują? W tym artykule poznasz zdolności poszczególnych części oka do samodzielnej regeneracji zarówno po różnorakich uszkodzeniach oraz mikrourazach, jak i chorobach. Tak więc czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej na temat jednego ze swoich najważniejszych narządów zmysłów!

Spis treści:

• Czy oczy się regenerują? Zdolności regeneracyjne poszczególne części oka
  • Spojówka
  • Rogówka
  • Tęczówka
  • Soczewka
  • Ciało szkliste
  • Siatkówka
  • Nerw wzrokowy
  • Mięśnie oczu i oczodołów
• Czy oczy się regenerują – jak wspomóc regenerację narządu wzroku?

Czy oczy się regenerują? Zdolności regeneracyjne poszczególne części oka

Aby dowiedzieć się, czy oko się regeneruje, trzeba najpierw zdefiniować, co oznacza słowo „regeneracja”. W tym kontekście to nic innego, jak samonaprawa organizmu uszkodzonych tkanek. Niestety odpowiedź na pytanie odnośnie zdolności regeneracyjnych oczu nie jest jednoznaczna – dlatego warto przyjrzeć się każdej poszczególnej części, z której składa się narządu wzroku.

Spojówka

Spojówka to cienka, przezroczysta błona pokrywająca wewnętrzną stronę powiek oraz twardówkę – czyli białą część oka. Pełni swego rodzaju barierę ochronną przed czynnikami drażniącymi, która dodatkowo pomaga utrzymać odpowiednie nawilżenie. Spojówka jest narażona na częste pojawianie się mikrourazów czy infekcji takich jak zapalenie spojówek. Jednocześnie ma ona jednak stosunkowo duże zdolności regeneracyjne – na pewno sam nie raz zauważyłeś, że nagłe podrażnienie oka zniknęło nawet po jednym dniu. Mimo to pamiętaj, że przewlekłe lub zaostrzone problemy ze spojówką wymagają leczenia!

Rogówka

Rogówka to wypukła, przednia część oka. Nie jest chroniona przez spojówkę, dlatego często zdarza się, że pojawiają się na niej małe zadrapania lub mikrourazy. Narażone na nie są przede wszystkim osoby, które popełniają błędy przy zakładaniu i zdejmowaniu soczewek – tutaj dowiesz się, jak ich uniknąć. Na szczęście sporadyczne mikrourazy rogówki to w większości przypadków nic poważnego, ponieważ komórki nabłonka umożliwiają ich samodzielne wyleczenie.

Tęczówka

Tęczówka jest częścią błony naczyniowej oka – to właśnie ona nadaje oku barwę i reguluje ilość światła, która do niego wpada. Niestety tęczówka nie posiada zdolności do regeneracji, dlatego poważniejsze schorzenia i urazy mechaniczne mogą wymagać interwencji lekarskiej. W niektórych przypadkach w celu zachowania właściwości tęczówki, konieczne może okazać się nawet leczenie chirurgiczne.

Soczewka

Soczewka znajduje się we wnętrzu gałki ocznej i umożliwia ostre widzenie w bliskich odległościach, np. podczas czytania. W wyniku starzenia się organizmu traci ona swoje pierwotne właściwości, co może zostać skorygowane przy pomocy soczewek kontaktowych progresywnych. W przypadku wielu osób starszych, soczewka ulega również zmętnieniu – nie posiada ona jednak zdolności do samodzielnej regeneracji, przez co stan ten wymaga jej usunięcia i wczepienia na jej miejsce implantu.

Ciało szkliste

Żelowa substancja, która wypełnia wnętrze gałki ocznej i nadaje jej kształt, to ciało szkliste. Składa się przede wszystkim z wody i kwasu hialuronowego. Podczas gdy ciało szkliste podlega podstawowej przemianie materii, to jego zdolności regeneracyjne są ograniczone. Właśnie dlatego problemy takie jak zmętnienie ciała szklistego może być leczone wyłącznie operacyjnie.

Siatkówka

Wnętrze tylnej części gałki ocznej jest wyściełane siatkówką – czyli światłoczułą błoną, która odbiera bodźce wzrokowe, które następnie są przekazywane do mózgu. Jest jedną z najbardziej kluczowych struktur oka umożliwiających dobre widzenie, jednak nie regeneruje się – wszelkie urazy czy choroby siatkówki mogą skutkować pogorszeniem lub czasem nawet całkowitą utratą wzroku.

Nerw wzrokowy

Połączenie nerwowe pomiędzy okiem a mózgiem może zostać uszkodzone np. w wyniku ciężkiego urazu mechanicznego, czy choroby takiej jak jaskra – tutaj poznasz jej etiologię, objawy i leczenie. Niestety nerw wzrokowy również nie regeneruje się, dlatego najważniejsze jest zapobieganie uszkodzeniom, a nie ich leczenie.

Mięśnie oczu i oczodołów

Mięśnie oczu odgrywają kluczową rolę w odpowiednim widzeniu – dzięki nim możliwy jest zarówno ruch gałek ocznych, jak i proces akomodacji oka. Ich nadwyrężenie skutkuje nieprzyjemnymi objawami zmęczenia oczu – tutaj znajdziesz 4 skuteczne sposoby na złagodzenie tej dolegliwości. W wielu przypadkach do przywrócenia komfortu widzenia wystarczy jedynie solidny odpoczynek – mięśnie oczu szybko się bowiem regenerują.

Czy oczy się regenerują – jak wspomóc regenerację narządu wzroku?

Jak już wiesz, niektóre tkanki oczu są zdolne do samodzielnej regeneracji – jednak aby proces ten zachodził odpowiednio, musisz zadbać o zdrowie swojego narządu wzroku i całego organizmu. Oto kilka skutecznych sposobów, dzięki którym wspomożesz regenerację oczu:

• Dbaj o odpowiednią dietę – produkty dobre dla narządu wzroku poznasz w naszym artykule na temat tego, jak dbać o zdrowie oczu.
• Regularnie badaj wzrok – co najmniej raz na rok, nawet jeśli nie zmagasz się z żadnymi wadami wzroku. Dzięki temu będziesz w stanie szybko wykryć ewentualne choroby i łatwo sobie z nimi poradzić.
• Chroń oczy przed słońcem – nadmierna ekspozycja na szkodliwe promienie UV przyczynia się do rozwoju i pogłębiania się poważnych chorób oczu, takich jak np. zwyrodnienie plamki żółtej (AMD). Właśnie dlatego każdy powinien posiadać w zanadrzu wysokiej jakości okulary przeciwsłoneczne, które ochronią jego wzrok przed uszkodzeniami.
• Nie pal papierosów – palenie to najgorsze co możesz zrobić, zarówno dla zdrowia narządu wzroku, jak i całego organizmu – tutaj dowiesz się, jak ten nałóg wpływa na oczy. Rzucenie papierosów wspomoże regenerację oczu i pozwoli Ci uniknąć groźnych chorób.

Bibliografia:

Mindy K. Call, Matthew W. Grogg, Panagiotis A. Tsonis, An Eye on Regeneration, 2008

Jeffrey H. Stern, Yangzi Tian, James Funderburgh, Graziella Pellegrini, Kang Zhang, Jeffrey L. Goldberg, Robin R. Ali, Michael Young, Yubing Xie, Sally Temple, Regenerating Eye Tissues to Preserve and Restore Vision, 2019