Retinopatia — czym jest, jakie są jej przyczyny, objawy i leczenie?

Retinopatia należy do jednych z najniebezpieczniejszych chorób okulistycznych. W końcu w jej wyniku dochodzi do patologicznych zmian w obrębie siatkówki. Jednocześnie brak prawidłowego leczenia może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku. Dlatego dowiedz się, co to jest retinopatia i poznaj najczęstsze objawy tego schorzenia!

Co to jest retinopatia?

Bardzo często retinopatia rozwija się u osób z cukrzycą, choć tak naprawdę istnieje jeszcze więcej rodzajów tej choroby. Warto też zaznaczyć, że retinopatia jest schorzeniem siatkówki, a jej rozwój prowadzi do powstawania patologicznych zmian, które mają związek z uszkodzeniem naczyń krwionośnych. To niebezpieczna choroba, ponieważ jest uznawana za jedną z najczęstszych przyczyn wtórnej ślepoty. Dotyczy to przede wszystkim osób między 20. a 65. rokiem życia, które chorują na cukrzycę.

Zauważ, że w przypadku retinopatii bardzo trudne, a wręcz niemożliwe jest odzyskanie wzroku. Właśnie z tego powodu kluczowe znaczenie ma profilaktyka, szybka reakcja oraz podjęcie leczenia.

Jakie są przyczyny retinopatii?

Dokładne przyczyny retinopatii są przede wszystkim uzależnione od rodzaju choroby. Dlatego jednym z najczęstszych powodów jest sama cukrzyca. Wówczas wysoki poziom glukozy we krwi w połączeniu z podniesionym ciśnieniem tętniczym często skutkuje zwiększeniem przepływu krwi. To znowu prowadzi do pogrubienia błony gałki ocznej, a w konsekwencji pojawia się problem z zablokowaniem przepływu płynów do i z siatkówki. Wtedy dochodzi do uszkodzenia siatkówki, a jej komórki zaczynają wydzielać substancje chemiczne, które mają przyspieszyć produkcję nowych naczyń krwionośnych. Jednak w większości przypadków są one dość słabe – z tendencją do pękania czy krwawienia. Ostatecznie dochodzi do stopniowego ograniczenia widoczności.

Zauważ, że istnieją również inne przyczyny rozwoju retinopatii, a wśród nich warto wymienić:

• typ oraz czas trwania cukrzycy,
• nadciśnienie tętnicze,
• choroby nerek,
• ciąża,
• wysoki poziom stresu,
• palenie papierosów,
• zaburzenia krzepliwości krwi oraz niedokrwistość,
• występowanie ostrych infekcji,
• przebycie operacji zaćmy,
• niewyrównanie cukrzycy,
• nieprawidłowe działanie narządu wzroku,
• wysoki poziom cholesterolu,
• bardzo wczesne narodziny dziecka.

Jakie są rodzaje retinopatii?

Cukrzycowa

Retinopatia cukrzycowa to jeden z najpopularniejszych rodzajów tej choroby. Jak sama nazwa wskazuje, dotyka osoby, borykające się z cukrzycą typu 1 i 2. Warto zaznaczyć, że ten typ można podzielić na kolejne dwie odmiany – nieproliferacyjną, czyli taką o łagodniejszym przebiegu, a także na proliferacyjną, która może zakończyć się ślepotą.

W przypadku retinopatii cukrzycowej u chorej osoby pojawiają się niewielkie krwotoki na powierzchni oka. Jednocześnie nie towarzyszy temu ból, co może powodować lekceważenie tego problemu.

Wcześniacza

Retinopatia wcześniacza występuje u dzieci, które narodziły się długo przed terminem. Wówczas siatkówka oka nie jest jeszcze w pełni rozwinięta, a naczynia krwionośne są morfologicznie niedojrzałe. W konsekwencji dochodzi do odwarstwiania się siatkówki, co znowu prowadzi do upośledzenia widzenia.

Zwróć uwagę na to, że nie są znane dokładne przyczyny tego problemu. Jednak im wcześniejszy poród, tym rośnie ryzyko pojawienia się retinopatii wcześniaczej.

Barwnikowa

Zazwyczaj retinopatia barwnikowa dotyka osoby w okresie młodzieńczym. Dochodzi wtedy do odkładania się barwnika w obrębie siatkówki – stąd też wzięła się nazwa tego rodzaju. W konsekwencji dochodzi do stopniowego pogorszenia widzenia. Ma to związek z zanikaniem nabłonka barwnikowego siatkówki i fotoreceptorów. To bardzo ważne, ponieważ te elementy odpowiadają za pochłanianie światła.

Najpopularniejsze objawy retinopatii

• krwawienie na powierzchni oka,
• bezbólowy przebieg,
• stopniowe pogorszenie wzroku – szczególnie jest to dostrzegalne po zmroku,
• osłabienie możliwości dostosowania wzroku do zmiany oświetlenia,
• plamki w polu widzenia,
• mroczki przed oczami,
• zmiana koloru źrenicy,
• oczopląs,
• małoocze,
• odwarstwienie siatkówki oka,
• obrzęk siatkówki – zazwyczaj w obrębie plamki żółtej na dnie oka.

Jakie są metody diagnozowania retinopatii?

Dostrzegasz u siebie którykolwiek ze wcześniej wspomnianych objawów? W takim razie konieczne jest to, abyś udał się do specjalisty, bo dopiero on będzie mógł przeprowadzić pełną diagnozę. Zazwyczaj w tym celu wykorzystywana jest angiografia fluoresceinowa. To właśnie przy jej pomocy możliwe jest określenie stopnia rozwinięcia retinopatii. Oprócz tego wykonywane jest badanie OCT do ustalenia, czy u pacjenta pojawił się obrzęk plamki żółtej.

Oczywiście stałym elementem wizyty okulistycznej są podstawowe badania, polegające na sprawdzeniu ostrości widzenia, a także ocena przedniego i tylnego odcinka.

Najczęstsze metody leczenia retinopatii

Pamiętaj o tym, że dokładny sposób leczenia retinopatii jest uzależniony przede wszystkim od stopnia zaawansowania choroby. Bardzo często jednak zalecany jest zabieg laserowy, ponieważ w skuteczny sposób zapobiega dalszemu pogorszeniu wzroku. Szczególnie ta metoda jest stosowana przy retinopatii proliferacyjnej.

Jednym z najnowocześniejszych sposobów leczenia retinopatii są leki anty-VEGF, które są bezpośrednio aplikowane do ciałka szklistego gałki ocznej. Z ich pomocą możliwe jest zahamowanie obrzęku oraz ograniczenie rozwoju retinopatii.

Czy mogą wystąpić powikłania w przypadku retinopatii?

Choć retinopatia cukrzycowa sama stanowi powikłanie po cukrzycy, to jednak brak należytego leczenia może doprowadzić do pojawienia się kolejnych schorzeń. W połączeniu z cukrzycą bywają dość trudne w wyleczeniu, a przede wszystkim dotyczą rosnących naczyń krwionośnych, które znajdują się wewnątrz siatkówki. To prowadzi do wysięków oraz pęknięć. Takich powikłań może być całkiem sporo, a do najczęstszych należą:

• jaskra neowaskularyzacyjna – może całkowicie uszkodzić wzroku lub powodować stopniową ślepotę,
• odwarstwienie siatkówki – tworzy się na dnie oka i jest spowodowane przez tkankę bliznowatą,
• krwotok do ciała szklistego – przyczynia się do powstawania plamek w polu widzenia,
• zmętnienie ciała szklistego.

Profilaktyka w przypadku retinopatii

Tak naprawdę profilaktyka w przypadku retinopatii dotyczy przede wszystkim cukrzycowej odmiany tej choroby. Wówczas kluczowe znaczenie ma stała kontrola poziomu glukozy we krwi, a także regularne badania okulistyczne. W końcu cukrzyca bardzo często prowadzi do chorób wzroku. Pamiętaj także o tym, że istotne znaczenie ma stopniowa stabilizacja hiperglikemii. Oprócz tego zadbaj o odpowiednią dietę. Najlepiej sprawdzą się produkty z niskim indeksem glikemicznym, a także warzywa bogate w witaminę A oraz beta-karoten. Dzięki temu skutecznie wzmocnisz naczynia krwionośne, a przede wszystkim wspomożesz prawidłowe funkcjonowanie narządu wzroku.

za: https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/208559 [dostęp: 18.02.2022]
za: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/diabetic-retinopathy/symptoms-causes/syc-20371611 [dostęp: 18.02.2022]